Tag

dolny śląsk

Browsing

Etap 16 jest trudny zarówno pod względem logistycznym, jak i fizycznym. Na odcinku pomiędzy Paczkowem a Głuchołazami prawie nie ma noclegów, a do tego dochodzą długie kilometry marszu po asfaltowych drogach.

Planowanie trasy

Całkowity dystans ze Złotego Stoku do Głuchołaz to 58,5 km, co znacząco wykracza poza możliwości większości wędrowców. Możesz go podzielić na dwa sposoby:

Opcja 1: Złoty Stok – Paczków (13 km), Paczków – Głuchołazy (45,5 km)

Opcja 2: Złoty Stok – Piotrowice Nyskie (30.5 km), Piotrowice Nyskie – Głuchołazy (28 km)

.

Wariant drugi brzmi rozsądniej, choć zakłada nocleg w Pałacu Piotrowice Nyskie, co nie jest bardzo przyjazne dla portfela. Ponieważ to już prawie koniec wędrówki, możesz sobie po prostu wytłumaczyć, że lepsze niż zwykle warunki to nagroda za wysiłek 🙂

Pierwsze kilometry w kierunku Paczkowa

Ze Złotego Stoku ruszyłem główną drogą przebiegającą przez miasto. Wkrótce po prawej stronie zauważyłem stare piece wapiennicze. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o ich historii, zaplanuj swój pierwszy postój właśnie tutaj oraz zapoznaj się z tablicą informacyjną.

Niedługo potem, czerwony szlak skręca w lewo opuszczając oddalając się od ruchliwej trasy i prowadzi mnie w kierunku Błotnicy i dalej do Kozielna i Paczkowa. Zalew Kozielno po lewej stronie to kolejne przyjemne miejsce na krótki odpoczynek.

Zbiornik Kozielno, Główny Szlak Sudecki
Zbiornik Kozielno

Co warto zobaczyć w Paczkowie?

Paczków został założony w 1254 roku i niedługo potem wzniesiono mury obronne. Pozostałości po nich można dostrzec do dziś. Oprócz tego warto zobaczyć kilka innych ciekawych miejsc: Ratusz, Kościół św. Jana Ewangelisty, Muzeum Gazownictwa oraz miejskie wieże bramne: Ząbkowicką, Wrocławską i Kłodzką.

Ratusz

Piękny budynek z wieżą, która do dziś zachowała swój pierwotny renesansowy charakter. Można się na nią wspiąć, a panorama całego miasta w pełni wynagradza wysiłek.

Paczków, Główny Szlak Sudecki
Ratusz w Paczkowie

Kościół św. Jana Ewangelisty

Świątynia jest naprawdę ogromna i góruje nad miastem, więc nie można jej przegapić. Budowa rozpoczęła się w 1350 roku i trwała około 30 lat. Obecny kształt budowli jest wynikiem przebudów w stylu renesansowym, barokowym i neogotyckim. Ciekawostką jest fakt, że w XVI wieku, w obawie przed najazdami Turków, świątynia została ufortyfikowana. W nawie południowej, ustawiono okrągłą kamienną studnię. Jedyną taką w Europie, która znajduje się wewnątrz kościoła.

Paczków, Główny Szlak Sudecki
Kościół św. Jana Ewangelisty

Muzeum Gazownictwa

Gazownia w Paczkowie została zbudowana w latach 1898 – 1901 i wkrótce potem zaczęła zapewniać stałe zaopatrzenie miasta w gaz. Ponad 90 lat później miejsce to zostało przekształcone w muzeum, jako jedyny tego typu obiekt w Polsce, w którym zachowało się kompletne wyposażenie. Można zobaczyć ogromną kolekcję lamp gazowych, liczników, kuchenek, pieców grzewczych, żelazek, ale także troszkę dziwniejsze przedmioty, takie jak lodówka czy lokówka. Niestety w dniu mojej wizyty w mieście, muzeum było zamknięte z powodu pandemii COVID-19, ale jest to bez wątpienia ciekawe i wyjątkowe miejsce do odwiedzenia.

Wieże bramne: Ząbkowicka, Wrocławska, Nyska and Kłodzka

System średniowiecznych obwarowań miejskich w Paczkowie to jedna z najlepiej zachowanych tego typu konstrukcji w Polsce. Początkowo do miasta prowadziły trzy bramy, a w XV wieku powstała czwarta. Obecnie, z Bramy Wrocławskiej podziwiać można piękną panoramę okolicy. Z kolei przy Bramie Nyskiej znajduje się drewniana, zadaszona galeria spacerowa z platformami widokowymi udostępnionymi bezpłatnie do zwiedzania.

Paczków, Główny Szlak Sudecki
Brama Kłodzka w Paczkowie

W właśnie w Paczkowie kończył się kiedyś Główny Szlak Sudecki. Kilka lat temu został jednak przedłużony do Prudnika. Dlatego musiałem póki co odłożyć świętowanie i kontynuować wędrówkę 🙂 Zaraz za Bramą Nyską skręciłem w lewo i szedłem główną drogą aż do zakrętu prowadzącego do Unikowic. Przez wieś przebiega droga asfaltowa, która prowadzi dalej do Lisich Kątów, a następnie do Ujeźdźca. Z Paczkowa to tylko 8 kilometrów, ale trasa niesamowicie się dłużyła i była po prostu nudna.

Główny Szlak Sudecki
Mała kaplica z oznakowaniem czerwonego szlaku

Pomiędzy mną a łóżkiem na dzisiejszą noc było wciąż 10 kilometrów. Monotonny szlak ciągnął się przez 4 kilometry do Trzeboszowic. Następnie skręciłem w prawo i doszedłem do Ratnowic. To tylko kolejne małe wioski na trasie, bez niczego szczególnie interesującego. Jedyną atrakcją był młody jeleń, którego dostrzegłem na polach. W końcu dotarłem do Piotrowic Nyskich i spędziłem popołudnie relaksując się po ciężkim dniu. To nie odległość mnie wykończyła, ale głównie asfaltowa nawierzchnia i monotonia.

Główny Szlak Sudecki
Wioska Ratnowice

Następny dzień zaczął się od 3 km po asfalcie do Kałkowa. Zacząłem się zastanawiać, czy szlak będzie tak wyglądał już do końca, a jeśli tak, to dlaczego został przedłużony. Na szczęście po minięciu Łąki przyszedł wreszcie czas na nieco dzikszą ścieżkę przez pola uprawne do Jarnołtowa.

Główny Szlak Sudecki
Pola uprawne
Głuchołazy, Główny Szlak Sudecki
Bociany i ich gniazda to częsty widok na szlaku

Kolejnymi punktami na mapie były Sławniowice i Gierałcice, skąd już tylko rzut beretem do granicy polsko-czeskiej. Szlak biegnie dalej asfaltową drogą (tak, znowu), aż ostatecznie odbija w lewo i prowadzi przez pola do Głuchołaz, mijając rzekę Białą Głuchołaską.

W Głuchołazach zatrzymałem się w Pensjonacie Iwona. Czysty i przestronny pokój, a do tego ładny ogród przed domem. W mieście nie ma zbyt wiele atrakcji, ale krótki spacer w okolicy starego rynku i kościoła św. Wawrzyńca to dobry pomysł. A jeśli nadal masz za dużo energii, możesz ją rozładować w rezerwacie przyrody Las Bukowy.

Głuchołazy, Główny Szlak Sudecki
Głuchołazy
Głuchołazy, Główny Szlak Sudecki
Niektóre miejsca wyglądają jakby czas się zatrzymał

Byłem naprawdę szczęśliwy, że w końcu dotarłem do miasta. Ostatnie dwa dni były najmniej atrakcyjnymi podczas całej wędrówki. Ale miałem też duże nadzieje na następny dzień, ponieważ wiedziałem, że szlak po raz ostatni zaprowadzi mnie w góry. Biskupia Kopa (890 m n.p.m.) to najwyższy szczyt Gór Opawskich. Plan był więc prosty. Zdobycie jej a następnie zakończenie przygody z Głównym Szlakiem Sudeckim w Prudniku.

Po nocy w pobliżu wsi Stronie musiałem cofnąć się w stronę Białej Wody i tam ponownie wejść na Główny Szlak Sudecki. Na szczęście, tak samo jak dzień wcześniej, udało mi się dość szybko złapać stopa i ocalić nogi przed nudnymi kilometrami po asfaltowej drodze.

Trasa do Lądka Zdroju (12 km) jest dość łatwa i bez znacznych przewyższeń. Wiedzie głównie z górki i przez zacieniony las, co jest zaletą biorąc pod uwagę warunki atmosferyczne oraz ciężki poprzedni dzień i zdobywanie Śnieżnika.

Zrobiłem krótką przerwę w Kątach Bystrzyckich. Dalej ruszyłem łagodnie pod górę ku przełęczy, na której widać małą kapliczkę. Legenda głosi, że powstała w miejscu śmierci 3 szwedzkich generałów podczas wojny trzydziestoletniej.

Szeroka i wygodna droga przecina pola uprawne i las, aż w końcu na horyzoncie pojawiają się pierwsze zabudowania Lądka Zdroju. Słysząc coraz głośniejsze grzmoty, przyśpieszyłek kroku i wkrótce dotarłem na rynek w centrum miasta.

Miasto uchodzi za najstarsze uzdrowisko w Polsce. Według źródeł historycznych już w 1241 roku znajdowały się tutaj kąpieliska zniszczone przez powracających z bitwy pod Legnicą Mongołów.

Rejon starego rynku z ratuszem, starymi kamienicami i restauracjami jest doskonałym miejscem na dłuższą przerwę na obiad. Poza tym, polecam przejść się po okolicy i zobaczyć najciekawsze miejsca: sanatorium Wojciech, ruiny kościoła ewangelickiego oraz malownicze mosty: św.Jana Nepomucena (tuż przy starym rynku) oraz kryty most (w uzdrowiskowej części miasta).

Sanatorium Wojciech – zabytkowy budynek z XVII wieku, przebudowany dwieście lat później. Znajduje się w nim marmurowy basen zaprojektowany w stylu łaźni tureckiej, stylowe kamienne wanny do kąpieli perełkowych oraz pijalnia wód z lokalnych źródeł.

Lądek Zdrój, Dolny Śląsk
Zabytkowy budynek Sanatorium Wojciech
Lądek Zdrój, Dolny Śląsk
Sanatorum Wojciech z lotu ptaka

Most św. Jana Nepomucena – wzniesiono go w 1565 r. Autor rzeźby inspirował się postacią patrona Czech na moście Karola w Pradze.

Lądek Zdrój, Dolny Śląsk
Most św. Jana Nepomucena

Kryty Most – jeden z najoryginalniejszych i najpiękniejszych zabytków Lądka. Został zbudowany w latach trzydziestych XX wieku w celu połączenia dwóch obiektów uzdrowiskowych.

Lądek Zdrój, Dolny Śląsk
Kryty most w uzdrowiskowej części Lądka Zdroju

Ruiny kościoła ewangelickiego – zbudowana w 1846 roku świątynia uległa zniszczeniu w pożarze w 1999 roku.

Lądek Zdrój, Dolny Śląsk
Ruiny kościoła ewangelickiego z lotu ptaka

Druga część dnia z Lądka Zdroju do Złotego Stoku była dłuższa (16 km) i znacznie trudniejsza ze względu na różnice wzniesień, w tym wejście na Wielki Jawornik (872 m n.p.m.).

Opuściłem Lądek Zdrój przechodząc przez most na Białej Lądeckiej i szedłem dalej czerwonym szlakiem w kierunku Przełęczy Pod Konikiem i dalej do Orłowca. Tam nadszedł czas, aby odbić z głównej drogi i rozpocząć męczące podejście na Przełęcz Jaworową.

Do szczytu Wielkiego Jawornika są ponad 3 kilometry. Widoki są marne z powodu zasłaniających drzew, ale w odległości 150 metrów od GSS znajduje się platforma widokowa. Niestety, niewiele ona pomogła. Chmury wisiały bardzo nisko i nie było widać absulutnie nic.

Do Złotego Stoku pozostało jeszcze 6 kilometrów, ale z górki! Szybko więc dotarłem do zabytkowej willi Złoty Jar i zaraz po tym zobaczyłem pierwszych turystów kręcących się po parku linowym i muzeum kopalni złota. Na zwiedzanie przyjdzie czas, ale najpierw chciałem zostawić ciężki plecak w hotelu Gold Stok. Pokój był prosty, ale wygodny. Łóżko i prywatna łazienka były wszystkim, czego potrzebowałem w tych okolicznościach.

Robiło się późno, dlatego wyszedłem na krótki spacer i kolację, odkładając atrakcje turystyczne na następny dzień.

Jak sama nazwa wskazuje, ta średniowieczna osada górnicza powstała w związku z wydobyciem złota (ślady wskazują, że mogło być to już nawet w X wieku). Tym samym Złoty Stok jest najstarszym ośrodkiem górniczo-metalurgicznym w Polsce. Ostatnia kopalnia (rudy arsenu) została zamknięta w 1961 roku. Dziś jest to popularny punkt na turystycznej mapie Dolnego Śląska, a wszystkie atrakcje nawiązują do przeszłości.

Muzeum Kopalni Złota – specjalnie przygotowana trasa turystyczna z ekspozycją muzealną obejmującą dwie sztolnie. Pierwsza z nich nosi nazwę „Gertruda” (500 m) i prezentuje unikalny zbiór map geologicznych, starożytnych instrumentów górniczych oraz bogatą kolekcję skał, rud i minerałów z całego świata.

W górnej części znajduje się druga, zwana „Czarną” (700 m). Sztolnia ta prowadzi zwiedzających przez XVI-wieczne, ręcznie kute wyrobiska. Można tu poznać techniki górnicze stosowane na przestrzeni wieków i podziwiać jedyny w Polsce podziemny wodospad. Na koniec zobaczycie światełko w tunelu i udacie się w jego kierunku podziemnym tramwajem 🙂

Złoty Stok, Dolny Śląsk
Wejście do sztolni “Gertruda”
Złoty Stok, Dolny Śląsk
Jedyny podziemny wodospad w Polsce

Średniowieczny Park Technologiczny – replika średniowiecznej osady z wieloma urządzeniami w skali 1:1. Wszystkie z nich nadal działają, a doświadczony przewodnik przedstawia ich zastosowanie i pozwala turystom wypróbować je samodzielnie. Godzinną wycieczkę kończy wizyta w chacie kata. Odgrywał on ważną rolę w karaniu przestępców i złodziei.

Sztolnia ochrowa – została oddana do użytku w 2017 roku, w części podziemnej znajduje się 130 metrów chodnika udostępnianego zwiedzającym. Zwiedzanie możliwe tylko z przewodnikiem.

Bilet łączony na wszystkie trzy atrakcje kosztuje 59 zł dla osoby dorosłej i na zwiedzanie trzeba przeznaczyć minimum 3,5 godziny.

GSS opuszcza Długopole Zdrój wspinając się ponad torami kolejowymi w kierunku lasu. Idąc jego skrajem mogłem zobaczyć ładną panoramę z polami uprawnymi i górami na horyzoncie. Niedługo potem wyszedłem na łąki. Wydaje się, że ten, kto planował Główny Szlak Sudecki, nie był na tyle bystry by wpaść na pomysł jak go oznaczyć jeśli nie ma akurat drzew w pobliżu. Dlatego przez kilka kilometrów szedłem w ciemno. Na szczęście śledzenie swojej lokalizacji w serwisie mapa-turystyczna.pl nie pozwoliło mi się zgubić. Wam proponuję zrobić to samo!

Główny Szlak Sudecki
Pola uprawne z lotu ptaka
Główny Szlak Sudecki
Szeroka ścieżka prowadząca przez otwarty teren
Główny Szlak Sudecki
Malownicze pola uprawne
Główny Szlak Sudecki
Warto patrzeć pod nogi!
Główny Szlak Sudecki
Dylematy z powodu braku oznaczeń szlaku
Główny Szlak Sudecki
Z Wilkanowa, szlak prowadzi w kierunku gór

Po przecięciu dość ruchliwej drogi nr. 33 ruszyłem w kierunku Wilkanowa, gdzie zaplanowałem swój pierwszy odpoczynek (około 7 km od punktu startu). Wiedziałem, że kolejne 6 km będzie głównie pod górę, więc był to dobry czas na uzupełnienie kalorii.

Pierwsza połowa była raczej łagodna, ale druga, prowadząca do Sanktuarium Najświętszej Marii Panny, rozgrzała mnie na dobre 🙂

Rzuciłem okiem na kościół i prywatne schronisko. Widoki dookoła były naprawdę piękne! Następnie zboczyłęm nieco z GSS i wszedłem na szczyt Iglicznej (845 m n.p.m.), by po chwili wrócić w dół tą samą drogą i ponownie ruszyć szlakiem czerwonym.

Igliczna, Główny Szlak Sudecki
Piękne krajobrazy w okolicy Iglicznej
Igliczna, Główny Szlak Sudecki
Igliczna z lotu ptaka
Igliczna, Główny Szlak Sudecki
Sanktuarium Najświętszej Marii Panny

Kolejne 3 kilometry momentami stromego zejścia doprowadziły mnie do drugiego co do wielkości wodospadu w Sudetach. Wodospad Wilczki powstał na linii uskoku tektonicznego, gdzie rzeka Wilczka spada z wysokości 22 metrów do kotła i biegnie dalej wąskim wąwozem zwanym kanionem amerykańskim.

Wodospad Wilczki, Główny Szlak Sudecki
Wodospad Wilczki w Międzygórzu

Szlak czerwony prowadzi dalej przez centrum Międzygórza. W 1840 r. miasto i okolice Masywu Śnieżnika nabyła księżna Marianna Orańska, żona księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna. Zainicjowała projekt deweloperski, tworząc popularne letnisko. Wciąż można tu podziwiać wyjątkowe XIX-wieczne budynki pensjonatów w stylu norweskim i tyrolskim.

Międzygórze, Główny Szlak Sudecki
Zabudowania Międzygórza

Kolejne 5-6 km to podejście do schroniska PTTK na Śnieżniku (1218 m n.p.m.). Jego przydomek „szwajcarski” pochodzi zarówno od stylu, w jakim został zbudowany obiekt, jak i od szwajcarskiego administratora. Będąc bardzo popularnym celem wycieczek jednodniowych, szlak jest szeroki i dobrze oznaczony. Ten odcinek to najtrudniejsza część dnia z największym przewyższeniem. Warto zwrócić uwagę na punkt widokowy zwany Kozimi Skałami na zboczu Średniaka.

Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Schronisko PTTK na Śnieżniku
Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Wiele szlaków spotka się przy schronisku PTTK na Śnieżniku

GSS nie prowadzi na szczyt Śnieżnika, ale… czy można go odpuścić będąc tak blisko? Decyzja nie mogła być inna i mimo, że chwilę się wahałem z powodu zbiżającej się burzy, niecałe pół godziny póżniej rozkoszowałem się spektakularnymi widokami ze szczytu.

Śnieżnik (1425 m n.p.m.) to najwyższy szczyt wschodniej części polskich Sudetów. Ze względu na znaczną różnicę wysokości między Śnieżnikiem a innymi szczytami w okolicy, jest on łatwo dostzegalny z daleka z daleka.

Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Zielony szlak prowadzący na szczyt Śnieżnika
Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Panorama ze szczytu

Zszedłem tą samą drogą i wróciłem na czerwony szlak prowadzący w dół ku Przełęczy Śnieżnickiej i dalej na Żmijową Polanę. Tu czekało mnie ostatnie krótkie podejście tego dnia – na Czarną Górę. Nie zapomnij od czasu do czasu spojrzeć za siebie. Wspaniałe widoki na Śnieżnik!

Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Nie zapomnij spojrzeć za siebie by podziwiać sylwetkę Śnieżnika
Śnieżnik, Główny Szlak Sudecki
Ostatnie podejście tego dnia – na Czarną Górę

Na szczycie znajduje się wieża widokowa, niestety zamknięta dla turystów. Pozostały dystans (2 km) do Przełęczy Puchaczówka to dość strome zejście.

Najlepiej byłoby znaleźć nocleg gdzieś we wsi Sienna. Nie miałem niestety tyle szczęścia i nocowałem nieco dalej w pensjonacie Villa Diana niedaleko wsi Stronie. Na szczęście udało mi się złapać stopa i uratować nogi przed kilkoma kilometrami po asfaltowej drodze. Pokój był bardzo ładny i czysty, śniadanie w cenie a wieczorem można zrelaksować się w ogrodzie. Trzeba przyznać, że był to najdroższy nocleg podczas całej wędrówki. Czułem jednak, że sobie na to zasłużyłem 🙂

W poprzednim wpisie wspominałem, że moje plany na etap 12 zostały skorygowane z powodu deszczu i spędziłem noc w Dusznikach Zdroju. Zupełnie zapomniałem, że następnego dnia zaczyna się długi weekend i mogą być trudności z rezerwacją noclegu po drodze, zwłaszcza schroniska. A właśnie tam chciałem się zatrzymać 🙂 Kiedy zadzwoniłem rano do PTTK Jagodna, tylko się zaśmiali. Wszystko było już zarezerwowane kilka tygodni wcześniej. Spanie na podłodze również nie wchodziło w grę ze względu na ograniczenia związane z epidemią COVID-19.

Trasa: Duszniki Zdrój – Długopole Zdrój
Dystans: ~ 39 km

Było jasne, że przede mną długa droga aż do Długopola Zdroju. Wykonałem kilka telefonów, w poszukiwaniu wolnego pokoju i ostatecznie udało się w Ośrodku Wypoczynkowym Aleksander. Cena zdecydowanie zbyt napompowana w porównaniu do jakości, ale w te dni było tak absolutnie wszędzie. Wygląda na to, że Polacy mieli dość zamknięcia w domach z powodu COVID-19 i po poluzowaniu ograniczeń tłumnie ruszyli na przedłużony weekend na łono natury.

Na rynku w Dusznikach Zdroju odnalazłem czerwone oznaczenie szlaku, a nastepnie minąłem uzdrowiskową część miasta i zacząłem podejście w stronę oddalonego o 11 kilometrów Zieleńca. Ścieżka prowadzi bardzo łagodnie aż do Podgórza, po czym staje się trochę trudniejsza. Nie jest to jednak nic nadzwyczajnego.

Duszniki Zdrój, Główny Szlak Sudecki
Panorama Dusznik Zdroju
Duszniki Zdrój, Główny Szlak Sudecki
Wzgórza otaczające Duszniki Zdrój

Słyszałem odgłos samochodów jadących gdzieś na szczycie wzniesienia i rzeczywiście wkrótce wyszedłem na asfaltową drogę. To Autostrada Sudecka. Jedyne, co ma wspólnego z prawdziwymi autostradami, to nazwa. Dla osób idących GSS to akurat zaleta, bo czerwony szlak prowadzi skrajem drogi aż do Zieleńca. Ruch jest minimalny, więc trzymaj się lewej strony jezdni i pokonaj ten odcinek jak najszybciej.

Główny Szlak Sudecki
Czerwony szlak łączy się z Autostradą Sudecką
Zieleniec, Główny Szlak Sudecki
Schronisko PTTK Orlica

Z licznymi wyciągami narciarskimi, Zieleniec zimą musi być bardzo ruchliwym miejscem. Jednak na wiosnę był kompletnie martwy i zatrzymałem się tylko na moment w PTTK Orlica, by wypić herbatę i zjeść przekąskę.

Przez kolejne 4 kilometry szlak prowadzi w dół w kierunku Rezerwatu Przyrody Pod Zieleńcem. Jest to obszar z torfowiskami, co prawda mało widocznymi z GSS, ale po odbiciu na lokalne ścieżki, widoki z pewnością będą lepsze. Warto przejść się po drewnianej platformie widokowej.

Torfowisko pod Zieleńcem, Główny Szlak Sudecki
Drewniana platforma widokowo w Rezerwacie Przyrody Pod Zieleńcem
Torfowisko pod Zieleńcem, Główny Szlak Sudecki
Torfowiska widziane z drona

Stąd do Spalonej i schroniska PTTK Jagodna jest około 15 kilometrów bez większych różnic wysokości. Mijana po drodze wieś Lasówka, z malowniczym kościołem, jest świetnym miejscem na krótki piknik i odpoczynek. Potem był nieco monotonny odcinek przez las, aż wyszedłem w pobliżu wyciągu narciarskiego w Spalonej. Idąc wzdłuż niego na sam szczyt wzgórza dotarłem do niezwykle wówczas obleganego schroniska PTTK Jagodna. Długi weekend, pora obiadowa, możliwy dojazd samochodem. Wszystko to oznacza jedno – tłumy turystów.

Główny Szlak Sudecki
Błotnisty leśny szlak
Główny Szlak Sudecki
Wyciąg narciarski w Spalonej

Jeśli masz czas lub nocujesz w schronisku, warto przejść łatwy niebieski szlak prowadzący na najwyższy szczyt Gór Bystrzyckich – Jagodną (977 m n.p.m.). To około 4 km, czyli godzina w jedną stronę. Widoki są szczególnie ładne z nowo wybudowanej wieży widokowej.

GSS czerwony) prowadzi z kolei od PTTK Jagodna ponownie wzdłuż Autostrady Sudeckiej. Po około 4 kilometrach skręca w lewo i schodzi do Ponikwy. Uważaj, bo łatwo można się rozpędzić i przegapić oznaczenie szlaku. Przed Ponikwą trzeba pokonać dość zarośnięte łąki, a ścieżka jest ledwo widoczna. Wypatruj traw przygniecionych przez buty innych wędrowców i kieruj się w stronę zabudowań.

Główny Szlak Sudecki
Czerwony szlak ponownie wraca na Autostradę Sudecką aż nagle skręca w lewo….
Główny Szlak Sudecki
…przecina łąki…
Główny Szlak Sudecki
…aż do pierwszych zabudowań Ponikwy

Tuż po opuszczeniu Ponikwy szlak skręca w lewo i dalej szutrową drogą oraz lasem prowadzi do Długopola Zdroju. Na szczęście tym razem hotel jest bardzo blisko, więc żadnych dodatkowych kilometrów błądząc po miejscowości. To był długi dzień i zwiedzanie musiało poczekać do rana.

Długopole Zdrój to najmniejsze i prawdopodobnie najmniej popularne uzdrowisko na Głównym Szlaku Sudeckim. Woda wypływająca z terenu wyrobisk starej kopalni została pobrana do zbadania i okazała się wystarczająco zdrowa by założyć w 1802 miasto uzdrowiskowe, wtedy znane jako Bad Langenau. Wkrótce potem kuracjusze zaczęli korzystać z kąpieli leczniczych. Warto zajrzeć do pijalni i spróbować wód mineralnych. Poza tym, do zwiedzania nie ma absolutnie nic.

Główny Szlak Sudecki
Panorama Ponikwy i Długopola Zdroju
Długopole Zdrój
Pijalnia wód mineralnych, Długopole Zdrój

Plan na ten etap był początkowo ambitniejszy, ale warunki pogodowe szybko go zweryfikowały. Rozpoczynając w Kudowie Zdroju, skręciłem w ulicę Słoneczną mijając Ekocentrum Parku Narodowego Gór Stołowych. Następnie, przecinając drogę prowadzącą do Dańczowa, dotarłem do Przełęczy Lewińskiej (535 m n.p.m.), około 6 km od punktu startowego.

Trasa: Kudowa Zdrój – Duszniki Zdrój
Dystans: ~ 15 km

Widoki były niezłe, mimo ponurej i mglistej pogody. Szlak poprowadził mnie przez pola i w jednym miejscu musiałem pokonać zamkniętą bramę, z małymi drewnianymi schodkami umożliwiającymi przejście piechurom. Podobne spotykałem wcześniej w Alpach i w Nowej Zelandii.

Główny Szlak Sudecki
Wiejskie widoki po opuszczeniu Kudowy Zdroju
Główny Szlak Sudecki
Szlak wiodący pośród pastwisk
Główny Szlak Sudecki
Brama i schodki dla pieszych wiodące na drugą stronę

Kolejne 3 kilometry łagodnego podejścia prowadzą w kierunku Grodźca (803 m n.p.m.). Tutaj musiałem się zatrzymać, aby założyć kurtkę przeciwdeszczową i pokrowiec na plecak, ponieważ początkowa mrzawka zmieniła się w ulewny deszcz. Niezbyt było to przyjemne i po raz pierwszy przyszedł mi do głowy pomysł skrócenia dzisiejszego dnia i noclegu w Dusznikach Zdroju.

Przez 2 kilometry od Grodźca było łagodnie z górki, aż dotarłem do skrzyżowania ze szlakiem niebieskim, prowadzącym w stronę ruin zamku Homole z XIII-XIV wieku. To tylko 10-15 minutowe odbicie z GSS. Najpierw idąc po drewnianej platformie, a potem schodami prowadzącymi na szczyt wzgórza zamkowego.

Byłem bardzo szczęśliwy widząc przed sobą ławkę. Zdjąłem plecak, zrobiłem kanapkę i cieszyłem się (krótką) chwilą bez deszczu. Nie było tu żywej duszy, a mgła sprawiła, że atmosfera była wyjątkowa.

Jeśli chodzi o same ruiny, to do zwiedzania pozostało niewiele. Po obejściu czegoś, było kiedyś wieżą, ruszyłem w drogę powrotną.

Na szczycie wzgórza zamkowego
Główny Szlak Sudecki
Ruiny zamku Homole

Pozostający odcinek do Duszników Zdroju jest łatwy i delikatnie z górki. Jedyną trudnością w tych warunkach było błoto. Po około 4 kilometrach byłem już w biurze informacji turystycznej, pytając o rekomendację noclegu. Najlepszą opcją wydawało się schronisko PTTK Pod Muflonem, niestety jednak bez wolnych miejsc. W czasach COVID-19 lepiej zadzwonić i zapytać o dostępność niż iść w ciemno. Koniec konców wylądowałem w Agrotustyce u Baltazara. Spory kawałek od rynku.

Główny Szlak Sudecki
Szlak prowadzący w kierunku Duszników Zdróju

Dopiero co wybiło południe, więc mając resztę dnia do dyspozycji, postanowiłem odwiedzić Muzeum Papiernictwa. Bilet kosztuje 22 zł i z powodzeniem można tu spędzić godzinę lub dwie. Stała ekspozycja opowiada o historii papieru i sposobie jego wytwarzania na Śląsku jak i na świecie. Co ciekawe, cały proces wciąż można obserwować na żywo. Dla chętnych dostepne są również warsztaty.

Duszniki Zdrój
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju

Duszniki Zdrój to kolejne uzdrowiska na trasie Głównego Szlaku Sudeckiego, według mnie jedna z najbardziej urokliwych. Zabiegi lecznicze rozpoczęto w 1751 r. W 1822 r. zbudowano pijalnię wód mineralnych. W następnych latach rozwój był kontynuowany, a miasto odwiedziło wiele znanych osób, m.in. Fryderyk Chopin oraz Felix Mendelssohn-Bartholdy (niemiecki kompozytor). Warto rzucić okiem na Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina, upamiętniający pobyt i koncerty artysty w sierpniu 1826 roku, a także na rynek i otaczające go kamienice.

Murals nearby market square in Duszniki Zdrój
Murale w pobliżu rynku
Murals nearby market square in Duszniki Zdrój
Murale w pobliżu rynku
Duszniki Zdrój
Jedna z uliczek w centrum Duszników Zdroju
Duszniki Zdrój
Pijalnia wód mineralnych

To było na tyle. Pozostałą część dnia spędziłem odpoczywając, gotując oraz oglądając seriale. Takie dni na szlaku też są potrzebne 🙂

Wambierzyce położone są na około 204, a Kudowa Zdrój na 232 kilometrze Głównego Szlaku Sudeckiego. To znaczy, że gdzieś między tymi dwiema miejscowościami, powinienem świętować połowę mojej przygody! Ale tego dnia nie mogłem doczekać się także z innego powodu. Trasa prowadzi przez malownicze Góry Stołowe i miałem wszelkie powody by wierzyć, że będzie przepięknie!

Trasa: Wambierzyce – Kudowa Zdrój
Dystans: ~28-30 km

Początek dnia był dość ponury z powodu nudnego terenu, asfaltowych dróg i lekkiego deszczu. Zaczęło to wyglądać lepiej po 4 kilometrze, kiedy minąłem Studzienno i wszedłem do Parku Narodowego Gór Stołowych. Szlak prowadzi w górę w kierunku Rogacza (707 m n.p.m.). Zza drzew widocznych było coraz więcej przedziwnych formacji skalnych. Dokładnie to, na co czekałem!

.

Ukształtowanie terenu jest zupełnie wyjątkowe, a pochmurna i lekko mglista pogoda potęgowała odczucia. Kształty niektórych skał przypominają ogromne grzyby, stąd zresztą ich nazwa – Skalne Grzyby. Jest to wynikiem erozji piaskowca, która postępuje znacznie szybciej w niższych partiach skał. Przyznaję, że spędziłem mnóstwo czasu fotografując wszystko dookoła. Choć jak zwykle, nie ma znaczenia, ile czasu poświęcę na zdjęcia, nigdy nie jestem z nich w pełni zadowolony. Może to brak talentu, a może niekończące się dążenie do doskonałości (pewnie to pierwsze).

W każdym razie, z Rogacza do parkingu przy Burzowej Łące jest jakieś 5,5 kilometra. Jak zwykle, parkingi oznaczają więcej turystów i zasada sprawdziła się i tym razem. Mam na myśli większy ruch jak na standardy Głównego Szlaku Sudeckiego, bo zwykle ludzi raczej nie ma wcale. Nawet tu nie było tak tłoczno, jak można się było spodziewać. Turystyka w czasach COVID-19 nie wróciła jeszcze do formy.

Park Narodowy Gór Stołowych
Przejście przez drogę w pobliżu parkingu przy Burzowej Łące

Kolejne 5 kilometrów to przeważnie płaska ścieżka zwana Drogą nad Klifem. Bądź czujny! W pewnym momencie zauważysz małą, nieoznakowaną dróżkę odchodzącą w prawo. Zejdź ze szlaku i idź nią do końca (około 5 min), a zrozumiesz znaczenie tej nazwy. Następnym punktem na trasie będzie już Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.).

Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych
Szlak do schroniska na Szczelińcu
Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych
Po kamiennych stopniach na górę
Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych
Widok ze Szczelińca Wielkiego
Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych
Schronisko na Szczelińcu

Mimo że czerwony szlak nie prowadzi na szczyt, trudno oprzeć się pokusie. Wejście po kamiennych schodach jest męczące, ale Szczeliniec Wielki to zdecydowanie jedna z największych atrakcji tego dnia i nie można go przegapić. Na szczycie znajduje się schronisko górskie, więc z powodzeniem można nadrobić spalone kalorie. Droga powrotna jest jeszcze ciekawsza i polecam skorzystać z płatnej alternatywy. Cena to tylko 12 zł, a spacer po niesamowitym labiryncie skalnym zajmuje około godziny Niektóre przejścią są bardzo wąskie i moga okazać się kłopotliwe z dużym plecakiem. Wszystko jest jednak do zrobienia!

Po zejściu dotarłem do Karłowa, gdzie wypada połowa GSS. Czułem dużą satysfakcję z tego, co osiągnąłem do tej pory i być może spowodowało to, że straciłem koncentrację i w rezultacie pomyliłem się skręcając za wcześnie w prawo, podążając czerwonym szlakiem ale dla biegaczy narciarskich. Szczerze mówiąc, używanie dokładnie takiego samego oznakowania jest bardzo mylące i zupełnie bezmyślne. Zajęło mi dużo czasu, zanim zdałem sobie sprawę, że coś jest nie tak. Mapa-turystyczna.pl pomogła mi się odnaleźć, ale kosztowało mnie to przynajmniej godzinę czasu i kilka bezużytecznych kilometrów w nogach. Właściwy szlak biegnie drogą asfaltową prowadzącą do Błędnych Skał, oddalonych od Karłowa o około 5 km. Musiałem przyspieszyć, ponieważ były one otwarte tylko do 17:00. Zaletą późnego przybycia (16:10) było zwiedzanie wąskich przejść w pojedynkę.

Cała atrakcja jest bardzo podobna do Szczelińca Wielkiego i po jego odwiedzeniu, nie robi już tak dużego wrażenia. Przejście z plecakiem w kilku miejscach było naprawdę trudne. Często musiałem go zdejmować i przepychać. Najlepszą opcją jest pozostawienie go przy kasie i odebranie go na końcu. Wychodzi się co prawda w innym miejscu, ale jest to bardzo blisko a samo doświadczenie będzie znacznie przyjemniejsze (plecy również będą wdzięczne).

Błędne Skały, Góry Stołowe
Błędne Skały w pobliżu Kudowy Zdroju
Błędne Skały, Góry Stołowe
Drewniana platforma dla pieszych
Błędne Skały, Góry Stołowe
Przeciskanie się z plecakiem w Błędnych Skałach nie było łatwe

Ostatnia część dnia minęła na długim (~ 7km) zejściu do Kudowy Zdroju. Byłem bardzo, bardzo zmęczony i nadal musiałem przejść na drugą stronę miasta, ponieważ właśnie tam miałem wynajęty pokój. Nie zrozumcie mnie źle, lokalizacja była świetna, ale w tym momencie czułem w nogach każde kolejne 100 metrów. Ostatecznie Endomondo zarejestrowało 38 kilometrów.

Z pełnym przekonaniem mogę polecić Pokoje Gościnne Pod Lwami. Super sympatyczna gospodyni oraz lokalizacja bardzo blisko głównych atrakcji miasta, gdybyś chciał trochę pozwiedzać. Oczywiście, sugeruję to zrobić!

Co warto zobaczyć w Kudowie Zdroju?

Historia uzdrowiska sięga początków XVII wieku, kiedy to po raz pierwszy pojawiły się informacje o pozytywnym wpływie na zdrowie wód mineralnych z lokalnych źródeł. Zaledwie sto lat później napełnione nimi butelki były regularnie wysyłane na dwór królewski w Berlinie.

Kaplica Czaszek

W niewielkim budynku w Czermnej (jednej z dzielnic Kudowy Zdroju) na ścianach i suficie znajduje się około 23 tysiące ludzkich czaszek. Twórcą tego niezwykłego miejsca był Ojciec Tomaszek. Ludzkie szczątki walające się po na okolicznych polach były rezultatem wojny trzydziestoletniej 1618-1648, wojny siedmioletniej (1756-1763) oraz wielkiej zarazy w 1680 roku. Nikt nie był w stanie zapewnić zmarłym należytego pochówku, dlatego ksiądz postanowił się nimi zająć. Zebrał i przeniósł je do kaplicy oraz krypty. Prawdopodobnie wpadł na ten oryginalny pomysł podczas podróży do Rzymu, po wizycie w miejscowych katakumbach.

Kudowa Zdrój
Kaplica Czaszek w Kudowie Zdroju

Park Zdrojowy

Został założony w XVIII wieku na wzór parków angielskich i znacznie rozbudowany w XIX wieku. Miłe miejsce na spacer! Jest tam małe jezioro, fontanny, a także zalesione wzgórze dla tych, którzy szukają trudniejszych szlaków. Wody mineralne są dostępne w pijalni.

Kudowa Zdrój
Park Zdrojowy
Kudowa Zdrój
Sanatorium Zameczek
Kudowa Zdrój
Malownicze alejki w Parku Zdrojowym

Szlak Ginących Zawodów

Dobra okazja, aby poznać zawody, wykonywane przez naszych przodków, takie jak kowalstwo, pieczenie chleba, garncarstwo czy dziewiarstwo. Jest też mini ZOO, które powinno przyciągnąć uwagę młodszych turystów. Sam skansen jest jednak dość mały, więc jeśli nie masz nadmiaru czasu, daruj sobie.

Kudowa Zdrój
Szlak Ginących Zawodów
Kudowa Zdrój
Jest również Mini ZOO
Kudowa Zdrój
Senna atmosfera w skansenie
Kudowa Zdrój
Wiatrak

Inne mniej ciekawe atrakcje turystyczne miasta to: Muzeum Minerałów, Muzeum Zabawek czy Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego.

Byłem dość optymistycznie nastawiony do tego dnia. Odległość wydawała się w sam raz, bez dużej różnicy wysokości. Wyruszyłem z pensjonatu w Srebrnej Górze jak zwykle, czyli około 8 rano i 20 minut później byłem na Srebrnej Przełęczy, skąd czerwony szlak poprowadził mnie w Góry Bardzkie.

Po 4 kilometrach spokojnego spaceru doszedłem do Czeskiego Lasu (621 m n.p.m.), a po kolejnych 3 do Czerwieńczyc. Jest to typowa polska wieś, która wydawałaby się zupełnie martwa, gdyby nie biegające po ulicy kury.

Główny Szlak Sudecki
Czeski Las (621 m n.p.m.)

Trasa: Srebrna Góra – Wambierzyce
Dystans: ~ 25-26 km

Kolejnym celem był Słupiec. Najpierw ścieżka prowadziła przez las, by następnie przez pola uprawne prowadzić mnie w kierunku widocznych na horyzoncie bloków mieszkalnymi w centrum miasta.

Słupiec został połączony z Nową Rudą w 1973 roku. Jest to miasto górnicze, niezbyt atrakcyjne z turystycznego punktu widzenia. Zrobiłem tu jednak krótką przerwę, głównie po to, aby polatać dronem w okolicy kolorowych bloków zbudowanych dla górników jak i samej kopalni.

Nowa Ruda Słupiec
Widok na kopalnię w Słupcu
Nowa Ruda Słupiec
Pomnik górnika w Słupcu

Po Słupcu przyszedł czas na najtrudniejszą część dnia – 2 kilometry podejścia na Kościelec (647 m n.p.m.), gdzie znajduje się wieża widokowa (piękna panorama gwarantowana), a kawałek dalej kościół.

Wieża widokowa w Kościelcu
Główny Szlak Sudecki
Kościół w Kościelcu

Z Kościelca do Ścinawki Średniej jest około 5 km i tutaj po ostatnich deszczowych dniach, trasa zaczęła robić się bardzo błotnista. Kijki turystyczne okazały się bardzo przydatne do poruszania się po trudnym terenie i nie wylądować z ciężkim plecakiem w błocie. Droga asfaltowa zaczyna się około 2 kilometry przed wioską, więc od tego momentu moje tempo wzrasta. Niestety zaczyna padać.

Główny Szlak Sudecki
Błoto na szlaku!
Główny Szlak Sudecki
Błotniska droga przez las
Główny Szlak Sudecki
Linie kolejowa w Ścinawce Średniej

Ostatni odcinek dnia (ok. 5,5 km) prowadzi głównie przez łąki z Górami Stołowymi widocznymi na horyzoncie po prawej stronie. Mogłem sobie tylko wyobrazić, jak fajnie byłoby odpalić tu drona, ale elektronika i deszcz niekoniecznie idą w parze. W końcu ujrzałem przed sobą ogromną Bazylikę Nawiedzenia NMP w Wambierzycach.

Wambierzyce coraz bliżej!
Główny Szlak Sudecki
Ostatnia prosta do Wambierzyc
Pola uprawne, czerwony tulipan i Góry Stołowe

To pewnie jedno z najdziwniejszych miast na trasie GSS. Ogromna bazylika w centrum nie dziwi, Polska jest ultra-katolicka. Ale w Wambierzycach dosłownie wszystko ma biblijną nazwę, a samo miasteczko lubi być nazywane polską Jerozolimą. Z drugiej strony, tuż przed bazyliką znajduje się lokalny sklep spożywczy, gdzie miejscowi dżentelmeni stoją z piwem w ręku przez cały dzień, leniwie gawędząc. Piękny kontrast.

Jakby tego było mało, najtańszą opcją na nocleg okazał się Dom Pielgrzyma. Trochę dziwnie było nocować tam jako osoba niewierząca, ale kogo to obchodzi. Koniec konców to biznes 🙂 W restauracji podają dobrego schabowego, który również pozwala rozwiać wszelkie wątpliwości.

Noc w Zygmuntówce była spokojna. Schronisko było niemal całkowicie puste i miałem cały pokój dla siebie. Wygląda na to, że wczesny etap pandemii COVID-19 wygrał z większością miłośników przyrody.

Plan na ten dzień zakładał dotarcie do Srebrnej Góry i spędzenie tam popołudnia wypełnionego zwiedzaniem zabytkowych twierdz. Prognoza pogody była zła i niestety rzeczywiście tak było. Z perspektywy trekkingu był to jeden z najgorszych dni na szlaku. Szedłem po prostu, żeby pokonać dystans, bez żadnych postojów ani pięknych widoków po drodze. Tylko chmury, mgła i deszcz.

Trasa: PTTK Zygmuntówka – Srebrna Góra
Dystans: ~ 17 km

Szlak zaczyna się od dość konkretnego podejścia i po 15 minutach musiałem się zatrzymać, żeby zdjąć jedną warstwę ubrań. Wędrówki przy takiej pogodzie są zawsze dziwne. Jeśli się zatrzymasz, natychmiast jest ci zimno. Jeśli jesteś w ruchu, jest ci za ciepło i się pocisz. Niedługo potem zaczęło padać, więc nie musiałem się już martwić poceniem.

Po około 2,5 km od Zygmuntówki dotarłem do wieży widokowej Kalenica (964 m n.p.m.). Wchodzenie na nią było bezcelowe, zwłaszcza że szczyt znikał we mgle. Ja jednak wszedłem mimo wszystko, naiwnie myśląc, że chmury w magiczny sposób znikną. Nie zniknęły.

Kolejne 5 km to zejście przez Popielak (856 m n.p.m.) i Wigancicką Polankę (794 m n.p.m.) do Przełęczy Woliborskiej (711 m n.p.m.). Tutaj jest skrzyżowanie z drogą 384 i parking dla spacerowiczów, tego dnia kompletnie pusty. Dla normalnych ludzi dzień jak ten to zwykle oglądanie seriali i filmów lub czytanie książki z gorącą herbatą i przekąskami na wygodnej kanapie, zamiast wędrówki w deszczu.

Ponownie się zgrzałem idąc pod górę w stronę Szerokiej (826 m n.p.m.), by po chwili zejść na Przełęcz pod Szeroką (764 m n.p.m.). Szlak cały czas wiedzie przez las i poza jedną straconą okazją do podziwiania widoków z wieży widokowej Kalenica, prawdopodobnie nie przegapiłem zbyt wiele, nawet biorąc pod uwagę gęstą mgłę.

Ach… jeśli się zastanawiasz, dlaczego na razie nie ma żadnych zdjęć, to dlatego że mój aparat był głęboko w plecaku, zabezpieczony plastikową torbą.

Kolejny kilometr doprowadza mnie do Malinowej (839 m n.p.m.), skąd pozostaje już łatwe i łagodne zejście w dół (~ 6 km) do Srebrnej Przełęczy (568 m n.p.m.). Słynna twierdza znajduje się tuż po mojej lewej stronie, ale zwiedzanie w przemoczonych ubraniach nie należy do najprzyjemniejszych, dlatego najpierw udaję się do pensjonatu. Schodzę z czerwonego szlaku i idę asfaltową drogą w kierunku centrum miasta.

Srebrna Góra, Główny Szlak Sudecki
Domy w centrum Srebrnej Góry
Srebrna Góra, Główny Szlak Sudecki
Zdecydowanie lepsza pogoda w drugiej części dnia!
Srebrna Góra, Główny Szlak Sudecki
Srebrna Góra z lotu ptaka

Dom Wypoczynkowy “Pod Fortami” na ulicy Widokowej 1 był niedrogi i miał całkiem dobre recenzje. Właścicielka okazała się być bardzo miła i zaproponowała, że weźmie moje mokre buty i położy je obok pieca, żeby szybciej wyschły. Nie ma nic gorszego niż mokre buty, więc byłem bardzo wdzięczny!

Co warto zobaczyć w Srebrnej Górze

Po absurdalnie długim, gorącym prysznicu nadszedł czas, aby zobaczyć, co miasto rozciągające się wzdłuż stromej doliny ma do zaoferowania. Jego nazwa pochodzi od odkrytych na tym terenie złóż srebra, które niestety nie były zbyt obfite.

Kompleks forteczny jest otwarty dla turystów i sprawia, że miasto cieszy się dużą popularnością wśród zwiedzających Dolny Śląsk. Można zakupić bilet łączony za 34 zł, dający prawo wstępu do dwóch głównych obiektów (nie musi to być tego samego dnia).

Twierdza Srebrna Góra

Przy jej budowie trwającej zaledwie 12 lat (1765-1777), zatrudniono ogromną liczbę pruskich robotników (4 tys. osób, dodatkowo wspieranych przez miejscową ludność). Atak armii Napoleona w 1807 roku został odparty, a twierdza może pochwalić się tytułem nigdy nie zdobytej. Magazyny, studnie, zbrojownia, kaplica, więzienie, szpital, piekarnia, browar, warsztat rzemieślniczy, prochownia – wszystko to znajdowało się na terenie Donżonu, zapewniając jego samowystarczalność przez wiele miesięcy. Do dziś jest to największa górska twierdza w Europie.

Wycieczka z przewodnikiem w mundurze historycznego pułku z epoki napoleońskiej była na najwyższym poziomie, prezentując ciekawe informacje o służbie i życiu w twierdzy. Na koniec zademonstrowano strzał z broni palnej. Ależ huk! Trudno sobie wyobrazić przebywanie w twierdzy podczas prawdziwej bitwy.

Główny Szlak Sudecki
Twierdza Srebrna Góra
Główny Szlak Sudecki
Twierdza Srebrna Góra
Srebrna Góra
Panorama z Twierdzy Srebrna Góra

Fort Spitzberg-Ostróg

Zbudowany w latach 1769-72 na szczycie Góry Ostróg (627 m n.p.m.), a jego głównym celem było zablokowanie Srebrnej Przełęczy i obrona południowej flanki głównego fortu. Dziś można go zwiedzać z przewodnikiem, który jest całkiem dobrym aktorem i sprawia, że jest to bardzo przyjemnie spędzona godzina. W latach trzydziestych XX wieku był to ośrodek szkoleniowy Hitlerjugend, podczas gdy w okresie II wojny światowej znajdowało się tam surowe więzienie, a później obóz jeniecki dla wysokich rangą oficerów Wojska Polskiego.

Srebrna Góra
Fort Spitzberg-Ostróg
Srebrna Góra
Fort Spitzberg-Ostróg

Fort Wysoka Skała

Najmniej popularny i imponujący ze wszystkich fortów w Srebrnej Górze. Jego celem była obrona podejścia do głównego fortu oraz kontrola miasta i okolicznych wzgórz. Został niedawno odnowiony i powinien być dostępny dla turystów. Zdecydowałem odłożyć jego zwiedzanie na następny raz 🙂

Wiadukty Kolei Sowiogórskiej

Kolej Sowiogórska powstała w 1902 roku i prowadziła z Dzierżoniowa do Radkowa (55 km) przez Srebrną Górę i grzbiet Gór Sowich. Miała ona służyć głównie jako atrakcja turystyczna, ale także do transportu węgla z kopalń w Słupcu i Nowej Rudzie.

Odcinek pomiędzy Srebrną Górą a Woliborzem wymagał budowy dwóch wiaduktów ceglanych: Srebrnogórskiego i Żdanowskiego. Pierwszy jest łatwo dostępny ze Srebrnej Przełęczy, a drugi jest kawałek dalej – podążaj zielonym szlakiem.

Główny Szlak Sudecki
Wiadukt Srebrnogórski
Główny Szlak Sudecki
Wiadukt Srebrnogórski

Spacer po mieście

Srebrna Góra jest bardzo przyjemnym miasteczkiem do zwiedzania na piechotę, zwłaszcza okolice placu z kościołem Apostołów Piotra i Pawła.

Dobrym miejscem na obiad jest Stodoła – mają szeroki wybór pizzy ale również sałatki i burgery.

Dziś do przejścia prawie 30 km, więc nie ma czasu do stracenia. Podczas wędrówki lub nie, śniadanie jest zawsze ważnym posiłkiem i po prostu wpływa na nastrój na resztę dnia. Na talerzu znalazły się dwa wielkie naleśniki z serem i malinami zamówione w Andrzejówce. Pierwszy smakował wybornie i zrobił całą robotę, drugi powędrował do plastikowego pudełka i zostanie zjedzony po drodze, na łonie natury.

Trasa: Schronisko PTTK Andrzejówka – Schronisko PTTK Zygmuntówka
Dystans: ~ 28-29 km

Szlak zaczyna się spokojnie i po niecałym kilometrze docieram do Turzyny (898 m n.p.m.), skąd kolejne 3 kilometry prowadzą do ruin zamku Rogowiec. Miłośnicy tego typu budowli mogą poczuć się zawiedzeni, ponieważ do podziwiania nie ma kompletnie nic, ale to miejsce służy jako punkt widokowy i właśnie dla widoku warto tu zajrzeć. Na skrzyżowaniu szlaków, zejdź z czerwonego i podążaj żółtym aż do ruin. Po prawej stronie wzgórza żółty szlak kontynuuje w dół. Idź nim aż do momentu, gdy ponownie połączy się z czerwonym.

Główny Szlak Sudecki
Ruiny zamku Rogowiec

Teraz pora na 2 kilometry łatwego zejścia przez las w kierunku Rybnicy Małej. To już całkiem blisko Jedliny Zdroju, ale najpierw muszę wejść na Przełęcz Wawrzyniak (568 m n.p.m.), a następnie przejść przez tory kolejowe.

Po dotarciu do zabudowań, szlak przecina drogę 381 i od razu opuszcza miasto, ale warto świadomie zbłądzić i zajrzeć do Pałacu Jedlinka. Niestety z powodu COVID-19, podczas mojego trekkingu był on otwarty dla turystów tylko w weekendy, więc nie mogłem wejść do środka. Niemniej jednak jest to piękny budynek do obejrzenia z zewnątrz,a równo przystrzyżona trawa przed nim aż prosi by odpocząć i coś przekąsić 🙂

Budynek powstał na początku XVII wieku jako barokowy dwór. W latach 1944–1945 mieścił biuro projektowe Nazistowskiej Organizacji Todta i jest ściśle powiązany z wieloma innymi nazistowskimi obiektami w Górach Sowich i Masywie Włodarza.

Główny Szlak Sudecki
Tunel kolejowy w pobliżu Jedliny Zdrój

Po przerwie naleśnikowej, czas na jego intensywne spalanie. Szlak wspina się do Przełęczy Marcowej. Jest już po 13:00, więc temperatura nie ułatwia sprawy. Trasa jest jednak bardzo malownicza! Za Przełęczą Marcową robi się bardziej płasko. Spotykam tutaj parę, również idącą Głównym Szlakiem Sudeckim, ale nie za jednym razem jak ja. Podzielili go na kilka wizyt w Sudetach, co jest doskonałym rozwiązaniem jeśli nie możesz sobie pozwolić na dłuższy urlop. Facet jest prawdziwym wędrowcem z ogromnym doświadczeniem w polskich górach, więc z przyjemnością słucha się jego opowieści, a czas (i odległość) leci tak szybko, że w mgnieniu oka docieramy do Przełęczy Sokolej.

Główny Szlak Sudecki
Główny Szlak Sudecki

Nadciągające ciemne chmury widoczne na horyzoncie, zwiastowały załamanie pogody. Słońce paliło jak szalone i nie mogłem powstrzymać uczucia, że jest to cisza przed burzą. Do Zygmuntówki zostało niedużo, bo 8 kilometrów, ale w najtrudniejszym terenie tego dnia.

Zacząłem podejście do Wielkiej Sowy (1015m n.p.m.). Na szlaku było dużo ludzi idących na wieżę widokową. Ciemne chmury były coraz bliżej, a ja mogłem już zobaczyć podobną do latarni morskiej konstrukcję na szczycie, kiedy usłyszałem pierwszy grzmot.

Góry Sowie Główny Szlak Sudecki
Wieża widokowa na szczycie Wielkiej Sowy

Darowałem sobie wejście na wieżę i od razy ruszyłem do celu. Wygląda na to, że niewiele osób zapuszcza się dalej, ponieważ szlak nagle stał się całkowicie opuszczony. Na szczęście, prowadził głównie w dół, więc tempo miałem naprawdę szybkie. Wiatr stawał się jednak coraz silniejszy i wiedziałem, że to tylko kwestia minut, zanim poczuje na skórze pierwsze krople deszczu. Zaczęło się w pobliżu Koziej Równi, a więc 2 kilometry przed Zygmuntówką. Szybko wyjąłem kurtkę przeciwdeszczową i pokrowiec na plecak i kontynuowałem szybki marsz przez kolejny kilometr.

Nagle przestało padać, a zaczęła się ulewa. Dodatkowo, grzmoty stawało się coraz głośniejsze. We mgle zauważyłem drewnianą konstrukcję, pełną śmieci i pustych butelek po piwie, ale w tych okolicznościach wystarczająco dobrą, by spędzić tam następną godzinę, czekając, aż burza się uspokoi.

Wiedziałem, że jestem bardzo blisko schroniska, ale w takich warunkach przepychanie się na siłę nie miało sensu. Po idealnie słonecznym i gorącym dniu, kilka godzin później wszystko było zasnute chmurami, a temperatura spadała wraz z ulewnym deszczem. Częste zjawisko w górach, prawda?

Góry Sowie Główny Szlak Sudecki
Lot dronem po deszczu obfitował w piękne widoki
Góry Sowie Główny Szlak Sudecki
Chmury wiszące nad Zygmuntówką
Góry Sowie Główny Szlak Sudecki
Widoki z okna schroniska Zygmuntówka
Góry Sowie Główny Szlak Sudecki
Schronisko PTTK Zygmuntówka

Do schroniska dotarłem całkowicie przemoczony, ale szczęśliwy. To był trudny dzień bez idealnego zakończenia, ale może to właśnie te nieidealne zakończenia zapadają w pamięć najbardziej. Na poprawę humoru, gorąca zupa z soczewicy oraz piwo Sowie!

Góry Sowie Główny Szlak Sudecki

Po większości poprzedniego dnia spędzonego w Krzeszowie, kiedy pogoda była mocno w kratkę, z radością po przebudzeniu ujrzałem idealnie błękitne niebo. To zawsze daje zastrzyk energii do rozpoczęcia dnia!

Plan na dziś zakładał dotarcie do schroniska PTTK Andrzejówka i spędzenie tam nocy. Z powodu COVID-19, nie do końca można było być pewnym, które schroniska są otwarte a które nie. Dlatego zadzwoniłem, by potwierdzić dostępność. Dobre wieści! Pomimo remontu, wciąż były wolne pokoje. Po noclegu w schronisku PTTK Odrodzenie w Karkonoszach, nie mogłem doczekać się podziwiania zachodu słońca i zapadania zmierzchu w górach, zamiast szukania prywatnej kwatery w pobliskiej miejscowości lub wsi.

Trasa: Krzeszów to Andrzejówka Hut
Dystans: ~ 22 km

Przez pierwsze 2 kilometry po wyjściu z Krzeszowa podchodzę w kierunku Góry Świętej Anny, skąd mogę z bliska przyjrzeć się kapliczce widzianej dzień wcześniej z drona. Stąd również po raz ostatni podziwiam panoramę Krzeszowa.

Krzeszów, Główny Szlak Sudecki
Panorama Krzeszowa widziana z Góry Świętej Anny

Kolejne 4 kilometry wiodą przez Wzgórza Krzeszowskie do miejscowości Grzędy. Przeważnie przez lesie, jednak gdy zbliżam się do celu, las zostaje w tyle i zaczynają się ogromne pola kwitnącego na żółto rzepaku. Nie mogę odmówić sobie lotu dronem, dlatego czas na krótką przerwę. Dzięki temu odkryłem coś, czego obecność wyjaśniała słyszany od kilku minut hałas – kopalnie melafiru.

Główny Szlak Sudecki
Kopalnia melafiru koło Grzęd
Główny Szlak Sudecki
Pola kwitnącego na żółto rzepaku

Po przejściu przez wieś Grzędy zaczyna się najbardziej nieprzyjemny fragment dnia. Najpierw ponad 2 kilometry marszu asfaltową drogą z blisko przejeżdżającymi samochodami, a potem, gdy przychodzi czas na powrót do lasu, szlak jest tak słabo oznakowany, że zupełnie niepotrzebnie tracę dobre pół godziny. Trzeba skręcić w lewo, w drogę, która wydaje się prowadzić na podwórko czyjegoś domu. Chwile takie jak ta zawsze wzbudzają we mnie wiele frustracji. Obecnie w Internecie można znaleźć szczegółowe mapy i opisy, ale z drugiej strony, tak łatwo byłoby to oznaczyć. Jednak nikogo to nie obchodzi. Proponuję zaoszczędzić czas i nerwy i zawsze mieć pod ręką mobilną mapę, taką jak ta na stronie www.mapa-turystyczna.pl

Zmierzam dalej do Sokołowska, od którego dzieli mnie dystans ok. 10 km, ale za to ze sporym podejściem (~ 450 m). Mijam Suchą Górę (767 m n.p.m.), Wielką Lesistą (854 m n.p.m.) i Ostrosz (792 m n.p.m.).

Strome zejście z Wielkiej Lesistej prowadzi mnie do skrzyżowania z drogą 35 i znowu zaczyna się fragment po asfaltowej drodze. Niezbyt przyjemny, zwłaszcza w pełnym słońcu. Za około pół godziny jestem w Sokołowsku i tutaj chwilę szwędam się poza szlakiem, aby poznać bliżej historię tego miejsca.

Główny Szlak Sudecki
WIelka Lesista (854 m n.p.m.)

W 1849 r. do wsi przybyła hrabina von Colomb. Okolica okazała się być tak przyjemną i relaksującą, że zdecydowała się ona na dość odważny krok, namawiając swojego szwagra, doktora Hermanna Brehmera, do otwarcia sanatorium. W 1855 r. powstało pierwsze na świecie specjalistyczne sanatorium dla gruźlików, a miejscowość nazwano na cześć profesora Alfreda Sokołowskiego, współpracownika Brehmera.

Zaraz po wejściu do miasta po prawej stronie ulicy znajduje się stare Sanatorium Grunwald. Po pożarze w 2005 roku, budynek do dziś pozostaje w stanie ruiny, jednak podobno trwają starania by przywrócić go do stanu dawnej świetności. Mam wrażenie, że nie wydarzy się to zbyt często.

Sokołowsko, Główny Szlak Sudecki
Sanatorium Grunwald

Skręcając w prawo w ulicę Parkową docieram do cerkwi św. Michała Archanioła. Została zbudowana, aby zaspokoić religijne potrzeby pacjentów, którzy licznie przybywali z Rosji.

Sokołowsko, Główny Szlak Sudecki
Cerkiew św. Michała Archanioła w Sokołowsku

Oprócz tego, miło jest po prostu pospacerować ulicami niegdyś popularnego, a dziś zapomnianego przez światowe uzdrowiska.

Sokołowsko, Główny Szlak Sudecki
Sokołowsko
Sokołowsko, Główny Szlak Sudecki
Zabudowania Sokołowska
Główny Szlak Sudecki
Sokołowsko
Główny Szlak Sudecki
Zabudowania Sokołowska

Z Sokołowska zaczyna się zabawa, bo według informacji zaczerpniętych z sieci, podejście do Bukowca i w Góry Suche należy do najbardziej stromych na trasie. Spotykam grupę ludzi, którzy właśnie zeszli na dół i widzę duże uśmiechy malujące na ich twarzach, kiedy widzą, że idę w przeciwną stronę. To prawda. Było stromo. Było męcząco. Nie śpieszyłem się, zrobiłem 3-4 krótkie przerwy w drodze na górę. Myślę, że głównym problemem był ciężki plecak i to, że miałem już kilkanaście kilometrów w nogach.

Główny Szlak Sudecki
Widoki z podejścia do Bukowca

Stąd już tylko ~ 2,5 km do schroniska PTTK Andrzejówka, głównie przez las, mijając po lewej kolejną kopalnię melafiru. Słabo widoczna między drzewami, ale dobrze słyszalna.

Andrzejówka nie jest tak odległa, jak powinno być górskie schronisko, przynajmniej według mnie. Prowadzi tutaj asfaltowa droga, więc w ciągu dnia przewala się tutaj dużo turystów, przyjeżdżających własnymi samochodami na spacer i obiad. Wtedy jeszcze nie wiedziałem, że w polskich górach to raczej normalne. Schroniska górskie są jak restauracje dające dodatkowo możliwość noclegu. Nie mają zbyt wiele wspólnego z tymi, które doświadczyłem w Nowej Zelandii, gdzie musiałem nieść własne jedzenie i gaz, a jedyną dostępną wodą była deszczówka. Cóż, teraz już wiem.

Schronisko Andrzejówka, Główny Szlak Sudecki
Schronisko Andrzejówka

W pokoju były 2 łóżka piętrowe, ale ze względu na ograniczenia związane z COVID-19, cały pokój miałem dla siebie. Zamówiłem pierogi ruskie, szarlotkę i kawę oraz zacząłem planować kolejny dzień, relaksując się na tarasie.