Tag

featured

Browsing

Kota Kinabalu, często określana jako KK, jest stolicą stanu Sabah w Malezji. Z jednej strony znajduje się Morze Południowochińskie, a z drugiej lasy deszczowe oraz najwyższy szczyt Malezji – Kinabalu.

W okresie kolonialnym Wielkiej Brytanii miasto znane było jako Jesselton. Zostało mocno zbombardowane podczas II wojny światowej, co doprowadziło do rozległej odbudowy. Dziś miasto jest mieszanką kultur rdzennych grup, takich jak Kadazan-Dusun, Bajau i Murut, a także Chińczyków oraz Malajów. Miasto jest także bramą do poszukiwań ropy i gazu w regionie.

Jak dotrzeć do Koty Kinabalu?

Drogą powietrzną:

Niektóre azjatyckie linie lotnicze obsługują loty międzynarodowe bezpośrednio na lotnisko Kota Kinabalu (BKI). Jeśli jesteś już w Malezji, możesz zdecydować się na lot krajowy z większych miast, takich jak Kuala Lumpur, Penang czy Johor Bahru.

Drogą lądową:

Jeśli podróżujesz po Sabah, dalekobieżne połączenia autobusowe łączą Kotę Kinabalu z innymi miastami w tym rejonie, takimi jak Sandakan, Semporna lub Tawau. Można tam również dotrzeć z Brunei i stanu Sarawak. Drogi są ogólnie w dobrym stanie.

Tunku Abdul Rahman Marine Park
Park morski Tunku Abdul Rahman

Na kiedy zaplanować podróż?

Kotę Kinabalu i przybrzeżne wyspy można zwiedzać przez cały rok, ale najlepszy czas to okres od lutego do kwietnia, w porze suchej. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia spędzanie czasu na świeży powietrzu.

Jak długo zostać na miejscu?

Wystarczą 2-3 dni, aby zwiedzić miasto i jego okolice oraz zrelaksować się na pobliskich wyspach lub spróbować sportów wodnych.

Gdzie się zatrzymać?

Spędziłem kilka dni w Kocie Kinabalu i mogę polecić trzy miejsca na nocleg: ATAP Hotel, Hotel Tourist by HotSpot Essential oraz Akinabalu Youth Hostel. Wszystkie były niedrogie i oferowały ładny i czysty prywatny pokój.

Tunku Abdul Rahman Marine Park
Park morski Tunku Abdul Rahman

Jak się poruszać po mieście?

Mimo, że Kota Kinabalu jest największym miastem w stanie Sabah, nie oczekuj metropolii. Centrum miasta można zwiedzać pieszo, natomiast do bardziej odległych miejsc można bez problemu dojechać taksówką. Najlepiej korzystać z popularnej aplikacji mobilnej – Grab.

Co warto zobaczyć w Kota Kinabalu?

Wieża zegarowa Atkinsona

To najstarszy drewniany budynek w mieście, który przetrwał zniszczenie Jesselton podczas II wojny światowej.

Niedzielny targ przy ulicy Gaya

Ulica Gaya w piątek i sobotę od 17:00 do północy zamienia się w nocny targ i jest doskonałym miejscem na spróbowanie różnych lokalnych przekąsek i napojów. W niedzielę rano od 6:00 do 13:00 jest tam zwykły targ, na którym można kupić rośliny, owoce, warzywa, odzież, antyki itp.

Rynek Centralny

Można tu znaleźć owoce tropikalne, świeże warzywa, ryby i owoce morza.

Nocny Targ

Od świeżych owoców morza po tradycyjne dania malezyjskie, takie jak satay czy laksa – każde stoisko oferuje wyjątkowe doznania smakowe. Rynek jest zwykle bardzo zatłoczony. Nie obawiaj się targować o cenę owoców morza, jest to całkowicie w porządku.

Meczet Bandaraja

Aby zwiedzić wnętrze, należy pobrać w recepcji specjalne nakrycia ciała. Najlepiej unikać czasu modlitwy, ponieważ wtedy nie wpuszcza się turystów. W środku nie ma nic specjalnego do zobaczenia, a za wstęp pobiera się opłatę, co niestety pozostawia niesmak. Najlepiej zrobić kilka zdjęć meczetu z ulicy na zewnątrz, łapiąc odbicie w wodzie. To jest darmowe!

Kota Kinabalu, Borneo
Kota Kinabalu

Taman Awam Teluk Likas

Długi odcinek parku i plaży wzdłuż wybrzeża. Ładne miejsce do ćwiczeń i relaksu w cieniu, ciesząc się morską bryzą. Nie pływałbym tu jednak, ponieważ woda nie wyglądała na czystą.

Meczet stanu Sabah

Złote akcenty błyszczą jasno w słońcu, a wokół budynku jest ładna zieleń. Nie mogłem jednak wejść do budynku, ponieważ trwała modlitwa.

Państwowe Muzeum Sabah

To muzeum oferuje wspaniałe wprowadzenie do historii ludności zamieszkującej Sabah. Wystawy obejmują tradycyjne stroje, hafty, uroczystości, rytuały, rzemiosło i instrumenty muzyczne plemion Dusun, Murut, Rungus, Bajau i wiely innych.

Na piętrze znajduje się starożytna chińska ceramika odkryta w 2013 roku na pokładzie wraku Jade Dragon, którą datuje się na około 1300 rok naszej ery. Ponadto w przylegającej do muzeum wiosce dziedzictwa znajdują się tradycyjne domy plemienne.

Muzeum Cywilizacji Islamskiej

Muzeum przedstawia historię rozprzestrzeniania się islamu w Azji Południowo-Wschodniej, w tym jego pojawienie się w Sabah i całej Malezji. Na wystawie znajdują się artefakty islamskie przywiezione z krajów Bliskiego Wschodu, takich jak Turcja, Egipt, Iran, Maroko i Indie, a także lokalna sztuka z Sabah, Sarawak oraz Brunei.

Plaża Tanjung Aru

Ładne miejsce do podziwiania zachodu słońca z wieloma straganami zsrwującymi przekąski. Niestety dookoła pełno śmieci, obok których trudno przejść obojętnie. Plaża znajduje się około 10 – 15 minut jazdy od centrum miasta.

Wioska kulturalna Mari Mari

Oferowane wycieczki z przewodnikiem przybliżają warunki życia, zwyczaje oraz wierzenia grup etnicznych Bajau, Lundayeh, Murut, Rungus i Dusun. To również doskonała okazja by poznać lokalną kuchnię oraz technikę rozpalania ognia i tatuowania. Niestety porcje są naprawdę mikroskopijne! Wizyta obejmuje również większy posiłek w formie bufetu i krótki występ taneczny. Ogólnie rzecz biorąc, fajna, ale bardzo turystyczna atrakcja, a przewodnik czasami zbyt spieszył się z wyjaśnieniami.

Sesja poranna rozpoczyna się o godzinie 11:00, a popołudniowa o 14:00. Bilet kosztuje 130 RM dla turystów zagranicznych i 110 RM dla Malezyjczyków. Aby się tam dostać, możesz zamówić taksówkę w aplikacji Grab.

Wodospad Ulu Kionsom

Popularne miejsce do pływania i pikników wśród mieszkańców, położone w odległości spaceru od wioski Mari Mari. Po zakupie biletu podążaj cementową ścieżką, a z każdym krokiem dźwięk płynącej wody będzie coraz głośniejszy.

Aby dostać się na ostatni poziom wodospadu, należy wspiąć się ścieżką po zalesionym zboczu. Kamienie i korzenie mogą być bardzo śliskie, więc zachowaj ostrożność i weź butelkę wody.

Bilet kosztuje 10 RM dla obcokrajowców i 3 RM dla Malezyjczyków.

Wioska Dziedzictwa Monsopiad

Dobra i mniej popularna alternatywa dla wioski Mari Mari. Upamiętnia życie legendarnego Kadazana, wojownika i łowcy głów: Monsopiady. Program jest dość typowy: prezentacja tradycyjnych przekąsek, przypraw, technik rozpalania ognia i metod polowań, po czym następuje występ muzyczny i taneczny. Sesja poranna rozpoczyna się o godzinie 11:00, a popołudniowa o 14:00.

Galeria Sztuki Sabah

Najciekawszą częścią jest unikalny w kształcie budynek galerii. Wejście dla obcokrajowców kosztuje 15 RM (w porównaniu do 5 RM dla Malezyjczyków). Samo muzeum jest wyjątkowo małe i zwiedzałem je w 15 minut. Na zewnątrz również jest kilka eksponatów, więc może lepiej jest rozejrzeć się tam i zaoszczędzić pieniądze na lepszę kolację.

Wetland Ramsar Site

Miejsce z dużym potencjałem, gdzie wśród namorzynów można zobaczyć kraby, jaszczurki i różne ptaki. Niestety ilość śmieci jest przytłaczająca. Promenady również pilnie wymagają naprawy, więc uważaj gdzie stawiasz nogi.

Puh Toh Si

Spokojna i zadbana chińska świątynia, w której znajduje się leżący Budda. Świątynia znajduje się na niewielkim wzniesieniu niedaleko autostrady.

Park morski Tunku Abdul Rahman

To grupa wysp i otaczających je wód położonych u wybrzeży Koty Kinabalu. Park morski powstał w 1974 roku i nosi imię pierwszego premiera Malezji. Park składa się z pięciu głównych wysp: Gaya, Manukan, Mamutik, Sapi i Sulug.

Jak się tam dostać?

Z terminalu promowego Jesselton Point na wyspy regularnie kursują łodzie motorowe. Na wyspach są różne udogodnienia, w tym opcje zakwaterowania, od niedrogich domków po luksusowe kurorty, a także restauracje, toalety i miejsca na piknik.

W maju 2024 r. można było odwiedzić wyspy Mamutik, Manukan i Sapi. Wyspa Gaya była niedostępna dla turystów na jednodniowych wycieczkach. Można tam się dostać tylko w przypadku pobytu w jednym z kurortów na wyspie. Na wyspie mieszka duża społeczność nielegalnych imigrantów z Filipin, co prawdopodobnie jest jednym z powodów takiej sytuacji.

Motorówki startują o 8:30 i kursują co 30 minut. Powrót możliwy jest w godzinach 12:00 – 16:00. Po dotarciu na poszczególne wyspy, organizator zapyta Cię, o której godzinie chcesz, aby Cię odebrano.

tunku abdul rahman marine park
Park morski Tunku Abdul Rahman

Koszta

Cena transportu zależy od liczby wysp, które chcesz odwiedzić.

1 wyspa: 35 RM od osoby

2 wyspy: 45 RM za osobę

3 wyspy: 55 RM za osobę

Do ceny należy doliczyć opłatę za wstęp do parku narodowego (25 RM) i opłatę terminalową (9,20 RM).

Wypożyczenie: płetwy, kamizelkę ratunkową i maskę do snorkelingu lub matę plażową można wypożyczyć za 10 RM za sztukę.

Jednodniowa wycieczka na 3 wyspy

Najpierw zatrzymaliśmy się w Manukan, gdzie odbyłem spacer na drugą stronę wyspy, do tzw. Sunset Point. Próbowałem znaleźć szlak pieszy przez dżunglę i w końcu znalazłem, ale założenie sandałów nie było dobrym pomysłem. Zamiast tego zawróciłem i poszedłem betonowym chodnikiem. Komarów było tak dużo, że nie można było się zatrzymać nawet na sekundę!

Punkt widokowy nie był zbyt wyjątkowo i wszędzie było mnóstwo śmieci. Z drugiej strony było stosunkowo cicho, więc udało mi się polatać dronem i zrobić kilka fajnych zdjęć. Potem wróciłem na plażę i odpoczywałem czekając na łódź na wyspę Mamutik.

tunku abdul rahman marine park
Park morski Tunku Abdul Rahman
tunku abdul rahman marine park
Park morski Tunku Abdul Rahman

Mamutik to najmniejsza wyspa w parku, na której znajduje się tylko jeden ośrodek wypoczynkowy. Przeszedłem krótki szlak przez dżunglę, a resztę czasu spędziłem relaksując się w cieniu drzew lub w ciepłych wodach Morza Południowochińskiego.

Potem przyszedł czas na ostatni przystanek – wyspę Sapi, położoną tuż obok znacznie większej wyspy Gaya. Maleńkie miejsce, w którym większość czasu spędziłem odpoczywając w wodzie. Niestety następnego dnia zauważyłem, że moje nogi były pełne ukąszeń much piaskowych, więc nie zapomnij o środku odstraszającym!

Powered by GetYourGuide

Kinabalu to najwyższy szczyt Borneo oraz całej Malezji, wznoszący się na wysokość 4095 metrów nad poziomem morza. Znajduje się w stanie Sabah i jest częścią Parku Narodowego Kinabalu, który jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Ten granitowy masyw powstał około 10 milionów lat temu. Z biegiem czasu góra została wypiętrzona, a jej charakterystyczne postrzępione szczyty zostały wyrzeźbione przez erozję i zlodowacenie. Rejon słynie ze swojej różnorodności biologicznej, z odrębnymi strefami roślinności, od nizinnych lasów deszczowych po łąki alpejskie. Rośnie tu ponad 5000 gatunków roślin, w tym słynna raflezja, największy kwiat świata, oraz liczne endemiczne gatunki storczyków. Park Narodowy Kinabalu został założony w 1964 roku, a w 2000 roku stał się pierwszym obiektem światowego dziedzictwa w Malezji. Góra Kinabalu ma również duże znaczenie kulturowe i duchowe dla rdzennej ludności Kadazan-Dusun, która wierzy, że góra jest miejscem spoczynku duchów ich przodków.

Pierwsze formalne wejście na szczyt zostało odnotowane w 1851 roku przez Sir Hugh Lowa, brytyjskiego sekretarza ds. kolonii na wyspie Labuan.

W dniu 5 czerwca 2015 r. w Ranau miało miejsce trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,0, które trwało 30 sekund. Od trzęsienia ziemi w Sabah w 1976 r. było to najsilniejsze trzęsienie ziemi, jakie nawiedziło Malezję. Na górze Kinabalu zginęło 18 osób, w tym sześciu Malezyjczyków, dwóch Chińczyków i dziesięciu Singapurczyków. Po utknięciu w górach ostatecznie uratowano około 137 wspinaczy.

Jak dotrzeć do Kundasang?

Kundasang znajduje się około 2 godziny jazdy od Koty Kinabalu, stolicy Sabah. Samochód możesz wypożyczyć w Hikmah Rental & Tours. Kontakt na WhatsApp jest bezproblemowy, podobnie jak całe doświadczenie wynajmu. Z trasy roztaczają się malownicze widoki na góry i okolicę.

Taksówki odjeżdżają z placu Merdeka w Kota Kinabalu, gdy wszystkie miejsca są pełne. Za miejsce zapłacisz około 40 RM, a kierowca może wysadzić Cię przy wejściu do Parku Narodowego Kinabalu.

Jeśli zdecydujesz się na wycieczkę z biurem podróży, transport minivanem do parku narodowego będzie wliczony w cenę.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Góra Kinabalu

Kiedy najlepiej przyjechać?

Najlepszym czasem na wspinaczkę na górę Kinabalu jest pora sucha, która trwa od marca do września. Jest mniejsze ryzyko deszczu, co sprawia, że ​​szlaki są bezpieczniejsze, a szansa na bezchmure widoki większa. Na szczycie może być bardzo zimno o każdej porze roku, szczególnie we wczesnych godzinach porannych, kiedy większość turystów chce podziwiać ze szczytu wschód słońca.

Rezerwacje, zezwolenia i przewodnicy

Zacznę od tego, że wspinaczka na górę Kinabalu nie jest tania.

Kilku operatorów organizuje wycieczki na wyspy, ale najpopularniejszym wydaje się Borneo Calling. Cena budżetowej wersji trekkingu 2D1N (dwa dni, jedna noc) wynosi 1750 RM dla turystów zagranicznych i 1350 RM dla Malezyjczyków. W cenie jest wszystko co potrzebne: zakwaterowanie (Hostel Panalaban lub Lemaing Hut), pozwolenie i przewodnik.

Jeśli zdecydujesz się na samodzielne zorganizowanie wędrówki, za nocleg w Laban Rata zapłacisz około 1600 RM. Do tego bilet wstępu do Parku Narodowego Kinabalu (50 RM), pozwolenie (400 RM) i przewodnik (350 RM). Jeśli przybędziesz do punktu rejestracyjnego odpowiednio wcześnie, być może uda Ci się znaleźć inne osoby, z którymi podzielisz się kosztami przewodnika górskiego (maksymalnie 5 turystów na 1 przewodnika).

Zakwaterowanie w Laban Rata można zarezerwować na stronie internetowej Sutera Sanctuary Lodges.

Niezależnie od tego, którą opcję wybierzesz, pamiętaj, że liczba pozwoleń jest ograniczona i mimo wysokich kosztów, trekking cieszy się dużym zainteresowaniem. Dlatego sugeruję rezerwacje z kilkutygodniowym, a nawet miesięcznym wyprzedzeniem.

Jak długo trwa wędrówka?

Trasa w obie strony na szczyt góry Kinabalu wynosi około 17,4 km, zwykle trwa dwa dni i obejmuje dwa główne etapy:

Dzień 1: Początek szlaku do Laban Rata

Około 6 kilometrów, 4 do 6 godzin, przewyższenie około 1400 metrów. Turyści zazwyczaj wsiadają do minibusa, który podwozi ich do Bramy Timpohon i stamtąd rozpoczynają wędrówkę dobrze oznakowanym szlakiem przez różnorodne strefy roślinności, od tropikalnych lasów deszczowych po alpejskie łąki. Trasa jest stroma. Nocleg w Laban Rata lub w jednym z innych miejsc noclegowych należących do Sutera Lodges.

Dzień 2: Laban Rata na szczyt i z powrotem na początek szlaku

Około 2,7 km do szczytu plus 8,7 km z powrotem na początek szlaku. Wejście na szczyt zajmuje od 2 do 4 godzin, a zejście od 4 do 6 godzin. Różnica wysokości wynosi około 822 metrów od Laban Rata na szczyt. Wspinacze zwykle rozpoczynają wejście około 2 w nocy, aby dotrzeć na szczyt o wschodzie słońca. Ostatnia część wspinaczki obejmuje strome granitowe płyty i liny ułatwiające podejście. Po dotarciu na szczyt schodzi się z powrotem do Laban Rata na śniadanie, po czym kontynuuje zejście do Bramy Timpohon.

Istnieje możliwość spędzenia dodatkowej nocy w Laban Rata po zejściu ze szczytu, jednak znacznie podniesie to i tak wysokie koszty wędrówki.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Chmury pojawiają się zwykle po godzinie 10:00

Co spakować?

Odpowiednia odzież i sprzęt, w tym ciepłe warstwy, odzież wodoodporna i solidne buty są niezbędne. Pora sucha zapewnia najlepsze warunki do wspinaczki, jednak staranne planowanie i przygotowanie mogą sprawić, że wspinaczka będzie przyjemna i udana o każdej porze roku. Oto lista niektórych niezbędnych rzeczy:

  • Kurtka polarowa lub ocieplana
  • Wodoodporna i wiatroszczelna kurtka
  • Szybkoschnące spodnie
  • Koszulki
  • Ciepła czapka i rękawiczki
  • Skarpety
  • Buty trekingowe
  • Plecak (30-40 litrów) z osłoną przeciwdeszczową.
  • Latarka
  • Kije trekkingowe
  • Butelka na wodę
  • Okulary przeciwsłoneczne
  • Nakrycie główy
  • Krem ​​​​UV
  • Aparat fotograficzny lub smartfon
  • Pozwolenie na wspinaczkę i paszport
  • Gotówka
  • Apteczka
  • Przekąski
  • Środek odstraszający owady
  • Ręcznik
  • Opcjonalnie: power bank (w Laban Rata istnieje możliwość ładowania urządzeń)

Jeśli czujesz, że wziąłeś za dużo rzeczy i nie wszystko sie przyda, zostaw je w swoim pokoju w Laban Rata i odbierz w drodze powrotnej. Nie chcesz targać zbyt ciężkiego plecaka podczas nocnego ataku szczytowego!

Gdzie się zatrzymać?

Jeśli wybierzesz się na wycieczkę z biurem podróży, rano z hotelu w Kota Kinabalu odbierze Cię kierowca minibusa. W stolicy Sabah spędziłem kilka dni i mogę polecić trzy miejsca: ATAP Hotel, Hotel Tourist by HotSpot Essential oraz Akinabalu Youth Hostel. Wszystkie były niedrogie i oferowały ładny i czysty prywatny pokój.

Jeśli wybierasz się do Kundasang samodzielnie, sugeruję przybycie na dzień przed wędrówką, aby uniknąć niepotrzebnego pośpiechu i porannego stresu, że nie uda Ci się dotrzeć przed godziną 10:30, czyli ostateczną godziną rozpoczęcia wędrówki na pukcie kontrolnym przy Bramie Timpohon. Nocowałem w Happy Garden, czyli skromnym hostelu z restauracją na miejscu. Znajduje się w odległości krótkiego spaceru od wejścia do Parku Narodowego Kinabalu, więc rano nie ma potrzeby dodatkowego transportu.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Dzika przyroda na szlaku 🙂

Trasa 2D 1N

Dzień 1: Brama Timpohon – Laban Rata

Obudziłem się około 7 rano i zjadłem szybkie śniadanie w pobliskiej restauracji. Spędzając noc w Happy Garden, byłem zaledwie 20 minut spacerem od siedziby Kinabalu Park.

Po przybyciu do centrum rejestracyjnego szybko udało mi się znaleźć grupę 3 innych turystów, z którymi mogłem podzielić się kosztami przewodnika. Następnie dostaliśmy pozwolenia oraz pudełko z lunchem i przygotowaliśmy się do rozpoczęcia trekkingu. Przewodnikiem był starszy mężczyzna, ale mówił całkiem nieźle po angielsku.

Aby dostać się na początek szlaku przy Timpohon Gate, skorzystaliśmy z minibusu. Następnie odbyliśmy odprawę dotyczącą bezpieczeństwa i nasz przewodnik powiedział nam, że stanowimy grupę, ale jeśli ktoś chce jechać iść, nie ma potrzeby oglądać się na innych. Fajnie, choć w takim przypadku nie mam pojęcia, dlaczego przewodnik jest w ogóle obowiązkowy.

Nasza grupa wkrótce się rozdzieliła i do schroniska Laban Rata dotarłem w pojedynkę, podczas gdy przewodnik podążał za najwolniejszą osobą.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Początek szlaku
Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Na szlaku

Niedługo po rozpoczęciu szlaku minąłem wodospad Carson’s Falls i ruszyłem pod górę przez piękny las. Mniej więcej w połowie drogi do Laban Rata zrobiłem sobie przerwę na lunch. W pudełku znajdował się smażony kurczak z warzywami. Niezbyt smaczne danie, ale jak się nie ma co się lubi… Pogoda się pogarszała i coraz więcej mgły unosiło się nad zboczami, a przez krótką chwilę nawet padało. Szlak był nadal zalesiony, ale wkrótce zmienił się w subalpejską łąkę.

Po przybyciu do Laban Rata Resthouse dostałem klucz do 4-osobowego dormitorium i szybko przebrałem się w suchy komplet ciuchów. Nie wziąłem prysznica, bo woda była lodowata. Pamiętaj o tym 🙂 Po spędzeniu trochę czasu w dormitorium, pozostałej części mojej grupy wciąż nie było, więc po prostu zdrzemnąłem się. Było mi zimno, mimo że miałem na sobie ciepłą puchową kurtkę z Nepalu. Trochę dziwne. Poza tym, mimo że byłam bardzo zmęczony, nie mogłam zasnąć. Trochę mnie to zaniepokoiło.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Im wyżej tym bardziej mgliście
Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Laban Rata

Czy kiepskie samopoczucie było spowodowane wysokością? Schronisko w Laban Rata położone jest na wysokości 3272 m n.p.m., dlatego niektórzy mogą odczuwać pewien dyskomfort. Kiedy reszta mojej grupy w końcu dotarła na miejsce, przyszedł czas na kolację. Problem w tym, że w ogóle nie miałem apetytu i zjadłem tylko słodką galaretkę, popijając dwiema filiżankami herbaty.

Po kolacji zażyłem profilaktycznie kilka tabletek, żeby mieć pewność, że rano będę w lepszej formie. Niestety w nocy nadal nie mogłem spać.

Rozkład posiłków w Laban Rata wygląda następująco:

Obiad: od 16:30 do 19:00

Kolacja: od 2:00 do 3:30

Śniadanie: 7:30 do 10:30

Wszystkie posiłki serwowane są w formie bufetu.

Prąd jest dostępny od 16:00 do 22:00 i od 1:00 do 3:30.

Dzień 2: Laban Rata – Szczyt – Brama Timpohon

Drugi dzień rozpoczęliśmy od pobudki o 2 w nocy i zjedzenia szybkiego śniadania. Nie byłem specjalnie głodny, ale musiałem się zmusić do jedzenia, bo czułem, że potrzebuję kalorii. Wyruszyliśmy o 2:30. Większość turystów wyszła w tym samym czasie, więc na schodach zrobił się spory korek. Dwie kobiety z mojej grupy zostały z tyłu już na samym początku i chwilę na nie czekaliśmy, ale nigdzie nie było ich widać. Później dowiedzieliśmy się, że zawróciły. Czy one również doświadczyły tego samego dyskomfortu zdrowotnego co ja?

Wspinałem się po schodach a potem zaczął się odcinek ze stromymi płytami granitowymi i liną. Wokół nie było żadnej roślinności. Lina była tam raczej tylko do asekuracji, a nie podciągania się. Niestety, z każdym krokiem byłem coraz słabszy i wolniejszy, a mój organizm wyraźnie nie chciał kontynuować tej przygody. Walczyłem zarówno z kiepską formą fizyczną, jak i psychiczną. Robiłem częste przerwy, żeby złapać oddech, a momentami nawet siadałem na ziemi. Myślę, że był to efekt paskudnego skumulowania wpływu wysokości oraz problemów żołądkowych.

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Odcinek z liną
Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Odcinek z liną

Parłem do góry z całych sił, podczas gdy wschód słońca był coraz bliżej. Widziałem już szczyt, ale mimo to wydawało się, że kawał drogi przede mną. Ostatni odcinek był naprawdę stromy!

Wreszcie dotarłem na najwyższy szczyt Malezji! Drugi chłopak z mojej grupy przybył wkrótce po mnie. Potem pojawił się nawet nasz przewodnik! Zrobiliśmy kilka zdjęć i rozpoczęliśmy zejście. To był ostatni raz, kiedy widziałem towarzyszy z mojej grupy. Zejście na dół było z pewnością dużo łatwiejsze i zacząłem zdejmować kolejne warstwy ubrań, gdyż słońce szybko rozgrzewało powietrze. Gdy zatrzymałem się i spojrzałem wstecz, byłem pod wrażeniem, że udało mi się pokonać tę trasę w ciemności!

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Wschód słońca na górze Kinabalu

Po dotarciu do Laban Rata zjadłem małe śniadanie składające się z tostów francuskich i smażonych ziemniaków. Spotkałem też dwie kobiety z mojej grupy, które potwierdziły, że zawróciły, gdyż jedna z nich nie czuła się dobrze. Myślę, że spodziewały się znacznie łatwiejszego podejścia podobnie zresztą jak ja. Zdobycie Kinabalu wcale nie jest jednak takie łatwe!

Pozostały dystans do Bramy Timpohon była prawdziwym utrapieniem. Moje kolana odmawiały podłuszeństwa, a całkowita różnica wysokości od szczytu wyniosła ponad 2000 metrów! Co więcej, szlak jest był stromy i pełny skał i kamieni. Z dwoma przerwami na trasie w końcu dotarłem do mety, gdzie zakupiłem colę i wodę mineralną. Minibus, który zabiera turystów z powrotem do siedziby głównej parku stał na skraju drogi, ale kierowca powiedział, że musimy poczekać, aż dołączy więcej pasażerów. Czekaliśmy około pół godziny aż z góry zeszło kolejne 4 osoby. Gdy byliśmy już w drodze na parking, rozpoczęła się ulewa. Co za szczęście!

Mount Kinabalu, Sabah, Malaysia
Zejście z góry Kinabalu

W biurze parku zapytałem o możliwości transportu z powrotem do Koty Kinabalu, ale mogli zaoferować jedynie prywatny transport za 250 RM. Zamiast tego poczekałem, aż przestanie padać, po czym udałem się w stronę głównej drogi, aby spróbować złapać jakiś minibus lub stopa. Czekałem około 15 minut, kiedy zauważyłem nadjeżdżający. Niestety, był pełen ale zaraz po nim nadjechał kolejny i tym razem udało mi się zabrać.

Alternatywne zejście: Via Ferrata

Przy rezerwowaniu wycieczki możesz także wybrać trasę obejmującą zejście inną drogą – przez via ferratę. Jest to najwyższa via ferrata na świecie i pierwsza w Azji.

Dwie oferowane trasy to tzw. Walk the Torq i Low’s Peak Circuit. Jest to aktywność dla wszystkich, nawet dla tych bez wcześniejszego doświadczenia. No może nie dla tych z lękiem wysokości 🙂

Czy było warto?

Podsumowując, jest to wspaniała, malownicza i wymagająca wędrówka. Ale czy jest warta swojej ceny? Moim zdaniem nie. Przed przybyciem na Borneo spędziłem miesiąc w Nepalu. Kwota, jaką zapłaciłem za 1,5 dnia trekkingu na szczyt Kinabalu, prawdopodobnie wystarczyłaby mi na ponad tydzień lub nawet więcej w Himalajach, ze zdecydowanie bardziej spektakularnymi widokami. Nie ma alternatywy dla noclegu w obiektach Sutera Sanctuary Lodges, którzy wykorzystują swój monopol i windują ceny, a jakość jest po prostu przeciętna.

Inne aktywności w rejonie Kundasang?

Park Narodowy Kinabalu

Na terenie parku znajduje się kilka krótszych tras, które można połączyć w jedną pętlę i przejść bez przewodnika. Od głównego wejścia do parku, kieruj się na szlak Liwagu, a następnie skręć w lewo na szlak Mempening. Podążaj nim, aż dojdziesz do drogi asfaltowej. Następnie, aby wrócić do głównego wejścia, wejdź na szlak Kiau View lub Silau Silau. Punkt widokowy Kiau Gap to doskonałe miejsce przy dobrej pogodzie, dlatego warto przybyć tu w pierwszej kolejności, bardzo wcześnie rano. W nawigacji pomoże Ci aplikacja MapyCZ.

Od maja 2024 r. część szlaku Liwagu, po skrzyżowaniu ze szlakiem Mempening jest zamknięta.

Na terenie parku znajduje się także ogród górski, który jest otwarty codziennie od 9:00 do 16:00. Zwiedzający mogą tu samodzielnie spacerować w godzinach otwarcia, a wycieczki z przewodnikiem ruszają o 9:00, 12:00 i 15:00.

Szlak Aki Aki

Trasa o długości 3,3 km z platformami widokowymi na majestatyczną górę Kinabalu. Prowadzi ona jednak przez teren prywatny i trzeba wynająć przewodnika. Widziałem komentarze osób, które twierdziły, że skasowano je na ponad 200 RM, co jest całkowicie absurdalne i brzmi jak oszustwo.

Pomnik wojenny w Kundasang

Oddaje on cześć brytyjskim i australijskim więźniom, którzy zginęli podczas tzw. Marszów Śmierci w Sandakan oraz w obozach jenieckich w Sandakan i Ranau, a także lokalnym mieszkańcom, którzy zapłacili najwyższą cenę za pomaganie im.

Szkoda, że ​​nawet w takim miejscu obowiązują różne ceny dla Malezyjczyków i obcokrajowców…

Wzgórze Marangang

Wzgórze Maragang, które znajduje się na wysokości 2232 m n.p.m., zostało otwarte dla zwiedzających w 2017 roku. Turyści mogą wybierać spośród różnych opcji, takich jak trekking na wschód słońca (3 rano) i standardowy trekking (6 rano) szlakiem tam i spowrotem lub pętlą. Trekking standardowy zajmuje około 3-4 godzin.

Zdecydowałem się na szlak do punktu widokowego i spowrotem o 6 rano i dotarłem na miejsce spotkania punktualnie. Przewodnik niestety spóźnił się około 20 minut, a ja powoli zaczynałem się irytować, gdyż zdawałem sobie sprawę, że tuż po wschodzie słońca góra Kinabalu znika w chmurach. Kiedy w końću przybył przewodnik, wskoczyliśmy do pick-upa i pojechaliśmy na początek szlaku. Posiadanie przewodnika na tym szlaku absurdalne, ponieważ zgubienie się wydaje się niemożliwe, a facet po prostu szedł za mną, paląc przez całą drogę papierosy.

Po około godzinie dotarliśmy na szczyt, skąd roztaczały się wspaniałe widoki. Góra Kinabalu z tej perspektywy wyglądała imponująco. Zanim zaczęliśmy schodzić, polatałem dronem i nagrałem kilka fajnych filmików.

Przewodnika można zorganizować poprzez WhatsApp. Numery telefonów dostępne są na stronie internetowej TUTAJ. W maju 2024 r. cena wynosiła 155 RM w przypadku trekkingu solo.

Kinabalu, Sabah, Borneo
Wzgórze Marangang
Kinabalu, Sabah, Borneo
Widok ze wzgórza Marangang

Wzgórze Sosodikon

Tańsza i łatwiejsza alternatywa dla Wzgórza Maragang. Bilet wstępu kosztuje 10 RM od osoby dla obcokrajowców. Jest to bardzo krótki, 1-kilometrowy szlak tam i spowrotem ze spektakularnymi widokami na Kinabalu, oczywiście jeśli dopisze pogoda. Szanse na to są większe wcześnie rano więc nie zapomnij ustawić budzika!

Kinabalu, Sabah, Borneo
Widok z lotu ptaka na wzgórze Sosodikon

Miejsce pamięci ostatniego obozu jenieckiego

Japońscy okupanci Sabah w 1945 r. zmusili 641 brytyjskich i 1793 australijskich jeńców wojennych do przemarszu z Sandakan do Ranau. Tylko sześciu osobom udało się przeżyć dzięki ukryciu się i pomocy miejscowych. Pozostali zmarli w wyniku chorób, ciężkiej pracy, niesprzyjających warunków lub zostali zabici przez oprawców. Na kamieniu pamiątkowym wymieniono nazwiska 183 mężczyzn, którzy zginęli w ostatnim obozie, znajdującym się obok zakola rzeki Kagibangan. Miejsce położone jest 6 km od Ranau.

Last POW Camp Memorial

The Japanese occupiers of Sabah in 1945 forced 641 British and 1793 Australian prisoners of war to march from Sandakan to Ranau. Only six people made it out alive by hiding and getting looked after by locals. The rest died as a result of disease, arduous labour, unfavourable living conditions, or were slain by their captors. The 183 men who perished at this final camp, which was located next to a bend in the Kagibangan River that can be seen below, are listed on the memorial stone. The place is located 6 km away from Ranau.

Gorące Źródła Poring

Miejsce to składa się z kilkunastu małych basenów podgrzewanych siarkową wodą wydobywającą się z podziemnego źródła. Najlepszą atrakcją parku jest szlak do wodospadu Langanan, którego przejście zajmuje około 2 godzin w jedną stronę. Pamiętaj, aby rozpocząć wędrówkę przed południem, ponieważ później wejście nie jest dozwolone.

Kolejną opcją na spędzenie czasu jest przejście serią mostków zawieszony na drzewach, czasami nawet 40 metrów nad ziemią, skąd roztaczają się zapierające dech w piersiach widoki na otaczający dżunglę.

W parku znajduje się także ogród motyli i orchidei. Problem w tym, że cena biletu jest dość wysoka: 50 RM dla obcokrajowców, a za każdą atrakcję w środku, trzeba i tak płacić dodatkowo (10 RM). Model biznesowy typowej pułapki turystycznej!

Wodospad Mahua

Wodospad znajduje się około 500 metrów od parkingu. Wstęp kosztuje 20 RM dla dorosłych obcokrajowców i 12 RM dla dzieci. Do dyspozycji turystów strefa do biwakowania. Dojazd trasą nr 500 z Ranau zajmuje około 1 godziny.

Powered by GetYourGuide

Semporna to miejscość położona na wschodnim wybrzeżu stanu Sabah w Malezji. Słynie z oszałamiającej morskiej różnorodności biologicznej i jest punktem wypadowym do jednych z najlepszych miejsc do nurkowania na świecie, takich jak słynna wyspa Sipadan. Oprócz nurkowania Semporna oferuje takie atrakcje, jak wycieczki po wyspach, snorkeling oraz targi i restauracje serwujące owoce morza.

Samo miasto Semporna jest dość brzydkie choć bogate kulturowo, ze znaczną populacją ludu Bajau Laut, zwanego również Cyganami Morskimi. Prowadzą oni koczowniczy tryb życia na morzu i są znani z wyjątkowych umiejętności przetrwania na wodzie. Ich domy budowane są na palach wbitych w dno morskie.

Jak dotrzeć do Semporny?

Drogą powietrzną

Kilka linii lotniczych obsługuje loty na lotnisko Tawau (TAW), w tym Malaysia Airlines i AirAsia, a bezpośrednie loty są dostępne z Kota Kinabalu (stolicy Sabah) i Kuala Lumpur (stolicy Malezji). Z Tawau w dalszą podróż do Semporny najlepiej wybrać minibus. Dojazd zajmuje około 1,5 – 2 godzin.

Drogą lądową

Z Koty Kinabalu do Semporny kursują autobusy, ale przygotuj się na bardzo długą podróż (najprawdopodobniej ponad 10 godzin).

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Drogą morską

Połączenia promem łączą pobliskie Tawau z Nunukan i Tarakan na indonezyjskim Borneo. Rejsy odbywają się dość rzadko, dlatego sprawdź bieżący rozkład. Z Tawau do Semporny bez problemu dotrzeć można minibusem, a przejazd zajmuje około 1,5 – 2 godzin.

Semporna, Sabah, Borneo
Snorkeling w Sempornie

Kiedy najlepiej przyjechać do Semporny?

Najlepszy czas na odwiedzenie Semporny to pora sucha, która przypada na okres od marca do października. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia zwiedzanie wysp (morze jest spokojne) i korzystanie z zajęć na świeżym powietrzu.

Gdzie się zatrzymać?

Mogę polecić pobyt w Warisan Family Inn lub Kuree Hut. Oba miejsca są dobrze zlokalizowane, w centrum miasta z mnóstwem restauracji i sklepów w pobliżu. Obsługa może pomóc w organizacji wycieczek na wyspy. Jeśli ma to dla Ciebie znaczenie, Warisan Family Inn znajduje się bliżej nabrzeża. Pokoje były czyste i przestronne!

Jak długo zostać na miejscu?

Semporna nie ma wiele do zaoferowania, ale spokojnie można spędzić kilka dni na zwiedzaniu pobliskich wysp, więc wszystko zależy od peferencji. Ja spędziłem jeden dzień w mieście i trzy dni na wycieczkach po wyspach, ale niektórzy wolą wybrać tylko jedną wyspę i zostać na niej dłużej, nurkując lub po prostu odpoczywając na plaży.

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Snorkeling przy wyspie Sibuan

Co warto zobaczyć w Sempornie?

Stanowisko archeologiczne Bukit Tengkorak

To stanowisko archeologiczne położone jest na zboczu wzgórza pochodzenia wulkanicznego. W epoce neolitu znajdowała się największa produkcja ceramiki w Azji Południowo-Wschodniej. W małym muzeum przy parkingu można poznać więcej szczegółów na temat historii tego miejsca oraz jego odkrycia i przekształcenia w stanowisko archeologiczne. Zwiedzanie jest bezpłatne.

Drewniane schody prowadzą na szczyt i można się nieźle spocić, ale warto. Można stamtąd podziwiać piękną panoramę okolic Semporny. Najlepszym sposobem dotarcia do Stanowiska Archeologicznego Bukit Tengkorak jest skorzystanie z mobilnej aplikacji do zamawiania taksówek: Grab.

Semporna, Sabah, Borneo
Widok ze stanowiska archeologicznego Bukit Tengkorak
Semporna, Sabah, Borneo
Widok ze stanowiska archeologicznego Bukit Tengkorak

Muzeum Tun Sakaran

Znajdują się tu eksponaty dotyczące życia Tuna Sakarana, który był gubernatorem stanu Sabah. O jego roli jako przywódcy społeczności można wiedzieć się więcej na parterze muzeum. Na pierwszym piętrze znajdują się wystawy dotyczące historii i kultury Semporny i okolic. Zwiedzanie jest bezpłatne.

1-dniowe wycieczki na wyspy

Wyspy stanowią bez wątpienia główną atrakcję Semporny, zarówno dla nurków jak i tych którzy preferują spokojne wakacje na plaży. Niektórzy udają się tam bezpośrednio, nawet nie zatrzymując się w samym mieście.

Większość wysp można zwiedzać w ramach jednodniowej wycieczki, co jest świetną opcją dla osób podróżujących z ograniczonym budżetem. Można także zorganizować dłuższe pobyty w kurortach, ale będzie to kosztować znacznie więcej.

Niestety z trzech wycieczek, które odbyłem, tylko jedna została zorganizowana w 100% zgodnie z harmonogramem. Niektórzy operatorzy sugerują a nawet nalegają, żeby odpuścić niektóre zaplanowane wcześniej do odwiedzenia miejsca, lub snorkeling odbywa się w pobliżu wyspy, ale bez szans na spędzenie czasu na plaży. Upewnij się, że organizator wycieczki ma mnóstwo dobrych recenzji zanim zdecydujesz się z nim gdziekolwiek płynąć!

Powered by GetYourGuide

Wyspy Mabul i Kapalai

Rano odebrano mnie z hotelu i podwieziono samochodem do przystani Pelancong. To stąd rusza większość wycieczek. Reszta grupy już czekała więc od razu ruszyliśmy na wyspę Mabul. Po lewej minęliśmy ogromną wyspę Bum Bum i wkrótce ujrzeliśmy na horyzoncie nasz cel. Z wyjątkiem mnie, reszta grupy była tu na nurkowanie, więc łódź wysadziła mnie i jednego z przewodników na wyspie Mabul, a następnie ruszyła dalej do miejsca na nurkowanie.

Opłata za wstęp na teren kurortu na wyspie wynosi 50 RM od osoby, co moim zdaniem jest dość wygórowaną ceną, gdyż można korzystać jedynie z drewnianych pomostów i typowych dla tego regionu świata, trochę kiczowatych miejsc do robienia zdjęć. Na szczęście udało mi się znaleźć fajne miejsce w cieniu, gdzie odpaliłem drona i złapałem kilka kadrów z góry. Wokół kurortu, na małych łódkach krążyło mnóstwo dzieci sprzedających kokosy. Byli to tzw. Morscy Cyganie.

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Morscy Cyganie
Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Mabul

Opuściliśmy teren kurortu i udaliśmy się na drugi koniec wyspy, mijając część, w której z pewnością mieszka obsługa. Przewodnik polecił kolejne fajne miejsce do latu dronem, tym razem pośród palm. Rzeczywiście, było warto!

Wkrótce weszliśmy do wioski, w której mieszka ludność wyspy i było to o wiele ciekawsze i bardziej autentyczne miejsce niż kurort wypełniony chińskimi turystami. Gdy dotarliśmy na przystań, reszta mojej grupy już tam czekała i razem zjedliśmy lunch.

Następnie przyszedł czas na pierwszą sesję snorkelingu w pobliżu wyspy Kapalai. Zobaczyłem mnóstwo ryb, a nawet kilka ogromnych żółwi, ale niestety pływanie i freediving były utrudne, ponieważ nie zapewniono płetw. Na samej wyspie nie wylądowaliśmy, bo w zasadzie jest to po prostu mierzeja z kurortem zbudowanym na palach.

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Mabul
Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Mabul

Następnie wróciliśmy na wyspę Mabul na drugą sesję snorkelingu. Była ona mocno rozczarowująca, ponieważ woda nie była tak przejrzysta i zamiast naturalnej rafy były w niej tylko zanurzone sztuczne konstrukcje.

Do Semporny wróciliśmy około 16:00. Podsumowując, wycieczka była dobrze zorganizowana, jedzenie bardzo dobre, ale snorkeling i obserwacja podwodnego świata pozostawiała niedosyt.

Wycieczka kosztowała 150 RM za osobę i zorganizowała ją dla mnie obsługa Kuree Hut, gdzie zatrzymałem się na nocleg. W cenie był lunch, woda i sprzęt do snorkelingu (bez płetw).

Wyspy Mataking i Timba Timba

Zameldowałem się na przystani o 8:30 i tym razem również wszyscy pozostali turyści na łodzi byli nurkami. Na mnie czekały natomiast trzy sesje snorkelingu: dwie na wyspie Mataking i jedna na wyspie Timba Timba. Wszystkie miejsca były niesamowite i z pewnością był to jeden z najlepszych, o ile nie najlepszy snorkeling, jakiego doświadczyłem podróżując po Azji Południowo-Wschodniej. Sprzęt był doskonałej jakości, dostałem również płetwy. Mogłem zobaczyć wiele kolorowych ryb, ale z pewnością największą atrakcją były ogromne zielone żółwie wynurzające się z głębin. Wow!

Semporna, Sabah, Borneo
Żółw widziany przy wyspie Timba Timba
Semporna, Sabah, Borneo
Snorkeling na wyspie Timba Timba

Wycieczka kosztowała 180 RM za osobę i zorganizowałem ją poprzez operatora Seabunny. Sprzęt do snorkelingu był w doskonałym stanie (w tym płetwy), a obsługa była bardzo przyjazna. Nie udało się jednak wylądować na żadnej z wysp i cały dzień spędziliśmy wyłącznie na łodzi lub w wodzie. Rozczarowujące, biorąc pod uwagę, jak piękna jest plaża na wyspie Timba Tima. Przewodnik wyjaśnił, że obie wyspy są własnością prywatną, jednak w Internecie znalazłem informację, że można je odwiedzić za dodatkową opłatą. Byłoby miło mieć wybór!

Wyspy Boheydulang, Sibuan i Mantabuan

Pierwszym przystankiem tego dnia była wyspa Boheydulang, gdzie czekał na nas 20-30 minutowy trekking do punktu widokowego. Szlak jest dość stromy a co kilka metrów stoi „przewodnik” monitorujący, czy wszyscy czują się dobrze. Widok z góry jest bez wątpienia wart wysiłku. Nie zapomnij zabrać wody!

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Widok z wyspy Boheydulang

Stamtąd mieliśmy płynąć na wyspę Mantabuan, ale załoga łodzi robiła wszystko, aby nas do tego zniechęcić. Jasnym było, że chcieli wrócić wcześniej do Semporny, co było absolutnie nie fair. Na szczęście większość uczestników protestowała i ostatecznie zrobiliśmy przystanek na snorkeling. Nie wylądowaliśmy na wyspie, ale w wodzie zobaczyć można było mnóstwo rozgwiazd!

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Widok na wyspę Mantabuan

Następnie zatrzymaliśmy się na wyspie Sibuan, gdzie zjedliśmy lunch i mieliśmy trochę wolnego czasu na spacer po plaży. Niestety latanie dronem nie było możliwe, ponieważ wszystkie wyspy są częścią parku morskiego Tun Sakaran, a ponadto znajduje się tam strefa wojskowa.

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Plaża na wyspie Sibuan

Wkrótce nadszedł czas na kolejną sesję snorkelingu i wsiedliśmy na łódź, by popłynąć… na drugą stronę wyspy, dosłownie kilka metrów od plaży gdzie jedliśmy lunch. Komedia! W zasadzie mogliśmy te kilka metrów po prostu przejść… Snorkeling był bardzo przeciętny, a całe zajście było wyraźnym sygnałem, że załoga łodzi chciała jak najszybciej zakończyć wycieczkę.

Ogólnie wszyscy wróciliśmy do Semporny z mieszanymi uczuciami. Piękno wysp jest niepodważalne, jednak zachowanie załogi było naprawdę złe i lekceważące. Wycieczka kosztowała 250 RM za osobę i zorganizowała ją dla mnie Kuree Hut, gdzie nocowałem. W cenie był lunch, woda, wstęp do parku narodowego i sprzęt do snorkelingu (bez płetw).

Semporna, Sabah, Borneo, Malaysia
Snorkeling przy wyspie Mantabuan

Wyspa Sipadan

600-metrowy spadek wokół wyspy pokryty jest koralowcami, a różnorodność i ilość zwierząt morskich jest tutaj wyjątkowa. Typowy dzień w rejonie wyspy Sipadan obejmuje obserwację imponujących żółwi zielonych i szylkretowych, ogromnych ławic barakud oraz wielu innych gatunków ryb.

Organizatorzy wycieczek dostają ograniczoną liczbę zezwoleń na nurkowanie, a większe ośrodki otrzymują tych zezwoleń więcej. Każde zezwolenie pozwala nurkowi na jednodniowe nurkowanie na wyspie Sipadan. Pamiętaj by zorganizować wycieczkę i uzyskać pozwolenie tak wcześnie, jak to możliwe, zwłaszcza w szczycie sezonu, aby uniknąć rozczarowania z powodu braku miejsc.

Wyspa Bum Bum

Leży około kilometra na wschód od miasta Semporna i jest oddzielona od lądu kanałem Tando Bulong. Jest tam kilka kurortów z domkami na palach, przy których można również popływać. Aby się dostać na wyspę, popytaj o łódkę przy publicznej przystani w Sempornie lub załatw transport poprzez miejsce zakwaterowania, w którym się chcesz zatrzymać.

Semporna, Sabah, Borneo
Wyspa Bum Bum widziana z Semporny

Tip of Borneo to charakterystyczny punkt położony w najbardziej na północ wysuniętej części wyspy, w malezyjskim stanie Sabah. Lokalne wioski zamieszkuje etniczne plemię Rungus i wciąż można tam zobaczyć kunsztowe rękodzieło oraz tradycyjne długie domy.

Półwysep Kudat jest zdecydowanie wart odwiedzenia dla tych, którzy lubią przyrodę bez tłumów!

Jak dostać się na Tip of Borneo?

Na Półwyspie Kudat nie ma transportu publicznego, dlatego wypożyczenie samochodu w Kota Kinabalu i wybranie się tam na własną rękę wydaje się najlepszą opcją. Nie widziałem żadnej wypożyczalni z dobrymi opiniami w Kudacie.

Alternatywnie, zatrzymaj się w Kudat i zorganizuj transport przez swój hotel. Najprawdopodobniej pomogą Ci znaleźć kierowcę. Możesz również spróbować szczęścia w popularnej aplikacji do zamawiania taksówek: Grab.

Kiedy najlepiej zaplanować przyjazd?

Kraniec Borneo można zwiedzać przez cały rok, jednak najlepszy czas na wizytę to okres od lutego do kwietnia, w porze suchej. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia spędzanie czasu na świeżym powietrzu, zwłaszcza popołudniami.

The Tip of Borneo, Sabah
Plaża na krańcu Borneo

Ile czasu zaplanować?

Biorąc pod uwagę odległość od Koty Kinabalu (prawie 200 km), potrzeba co najmniej dwóch dni, aby spokojnie zobaczyć wszystkie interesujące miejsca na półwyspie i mieć wystarczająco dużo czasu na relaks oraz wizytę w Kudat.

Gdzie się zatrzymać?

W pobliżu cypla znajduje się wiele interesujących opcji zakwaterowania, takich jak Tampat Do Aman ze szlakami spacerowymi, wieżą widokową i małym muzeum poświęconym grupie etnicznej Rungus. Możesz także rozbić namiot w pobliżu plaży Kelambu, co musi być niesamowitym przeżyciem szczególnie podczas gwieździstych nocy.

W Kudat polecam pobyt w The Upper Deck Hotel. Prosty, ale bardzo czysty i przestronny pokój oraz dobre położenie w centrum miasta.

The Tip of Borneo, Sabah
Latarnia morska w Kalampunie

Miejsca warte zobaczenia

The tip of Borneo

Punkt położony na półwyspie Kudat, w miejscu, gdzie Morze Południowochińskie spotyka się z Morzem Sulu. Znaczenie geograficzne symbolizuje duży pomnik kuli ziemskiej. Można tu podziwiać piękne zachody słońca, a w oddali można dostrzec latarnię morską Kalampunian.

The Tip of Borneo, Sabah
Widok z lotu ptaka na kraniec Borneo
The Tip of Borneo, Sabah
Pomnik kuli ziemskiej
The Tip of Borneo, Sabah
Miejsce, w którym Morze Południowochińskie spotyka się z Morzem Sulu

Plaża Kalampunian

Ta plaża to prawdziwy skarb, oferujący spokojną atmosferę. Drobny, biały piasek idealnie komponuje się z turkusową wodą, a spacery tu to czysta przyjemność!

Plaża Kelambu

Kolejna piękna piaszczysta plaża. W czasie odpływu można dojść na małą wyspę, ale uważaj, by na niej nie utknąć podczas przypływu. Jedyną wadą jest ilość śmieci. Po drugiej stronie drogi znajdują się kempingi, a nocleg tu z pewnością jest świetnym doświadczeniem. Nie spodziewaj się jednak zasięgu sieci komórkowej.

The Tip of Borneo, Sabah
Widok z lotu ptaka na plażę Kelambu

Kudat

Kudat ma znaczenie historyczne, ponieważ był jedną z pierwszych osad Brytyjskiej Kompanii Północnego Borneo w XIX wieku. Miasto zostało oficjalnie założone w 1881 roku. Można tu spędzić trochę czasu spacerując wzdłuż morza w Kudat Park lub zwiedzając Muzeum Tun Mustapha lub Świątynię Fuk Tek Kung .

Muzeum Tun Mustapha to pierwsze muzeum zbudowane w Kudat, którego celem jest przedstawienie historii życia Tun Mustapha (pierwszego gubernatora Sabah), a także kultury i historii dystryktu Kudat.

Świątynia Fuk Tek Kung jest jedną z niewielu świątyń taoistycznych w Sabah. Została zbudowana na początku lat 70. XX wieku przez pobliskie Stowarzyszenie Hokkien.

Plaża Bak Bak to najbliższe miejsce rekreacyjne w pobliżu miasta, choć bywa dość wietrznie. Na miejscu jest kilka straganów ze streetfoodem.

Wyspa Banggi

Wyspa jest położona zdecydowanie poza szlakiem turystycznym, na Morzu Południowochińskim, niedaleko południowych Filipin. Infrastruktura jest ograniczona, a podstawowe odogodnienia znajdziesz jedynie w większych osadach, takich jak Karakit. Plaże na wyspie są zaśmiecone i nie ma tu zbyt wiele do zwiedzania. Z drugiej strony możesz negocjować z lokalnymi rybakami, żeby zabrali Cię na pobliską wyspę Maliangin, z pięknymi plażami, bujną tropikalną roślinnością i krystalicznie czystą wodą. Wyspa Balambangan jest bardziej odległa i dotarcie tam będzie z pewnością droższe, ale jest to kolejny fajny pomysł na jednodniową wycieczkę.

Aby dotrzeć na wyspę Banggi, popytaj o transport w miejscowości Kudat. Rejs łodzią trwa 1-2 godziny w zależności od warunków na morzu.

Powered by GetYourGuide

Wyspy Mantanani położone są na północny zachód od Kota Belud, miasta oddalonego około półtorej godziny jazdy od Kota Kinabalu, stolicy stanu Sabah. W zależności od warunków na morzu rejs motorówką zzajmuje około 60 minut. Wyspy są doskonałym miejscem do skurkowania, nurkowania lub wycieczek po prostu plażowania na białym piasku pośród palm kokosowych. W tutajszych wodach żyje wyjątkowy diugoń, zwany również krową morską, ale ssaki te są bardzo nieśmiałe i potrzeba dużo szczęścia, żeby je dostrzec.

Jak dostać się na wyspy Mantanani?

Transfer wliczony jest w cenę jednodniowej wycieczki. Jeśli zdecydujesz się na wypad dłuższy niż jeden dzień, Twój hotel z pewnością zorganizuje dla Ciebie transfer.

Autobus lub minivan odbierze Cię z hotelu w Kota Kinabalu i przewiezie do przystani w pobliżu Kota Belud. Następnie podróż będzie kontynuowana motorówką na wyspy Mantanani.

Wycieczki organizuje kilka operatorów. Ja wybrałem ofertę Borneo Calling bo cena była atrakcyjna: 260 RM. Amazing Borneo jest nieco droższe – 340 RM. Plan wycieczki wygląda identycznie w obu przypadkach.

Kiedy najlepiej się tam wybrać?

Wycieczki na wyspy Mantanani są organizowane przez cały rok, ale najlepiej zaplanować przyjazd od lutego do kwietnia, czyli w porze suchej. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia spędzanie czasu na świeżym powietrzu.

Jak długo powinieneś zostać?

Jeden dzień wystarczy na relaks na plaży i trochę snurkowania. W ciągu dnia jest jednak niesamowicie gorąco, więc ciężko wytrzymać na plaży w pełnym słońcu. Nocleg na wyspie to świetny pomysł, ponieważ po opuszczeniu wyspy przez jednodniowych wycieczkowiczów, będziesz świadkiem wspaniałego zachodu słońca w idealnej cieszy i spokoju.

Mantanani Island, Borneo
Wyspy Mantanani

Gdzie się zatrzymać?

Nie nocowałem na wyspie, ale zatrzymałem się w Kota Kinabalu i stamtąd wybrałem się na jednodniową wycieczkę. Mogę polecić trzy miejsca na nocleg: ATAP Hotel, Hotel Tourist by HotSpot Essential oraz Akinabalu Youth Hostel. Wszystkie były niedrogie i oferowały ładny i czysty prywatny pokój.

Jak się poruszać po wyspie?

Wyspa jest bardzo mała, więc nie będziesz potrzebować niczego poza chęcią do spaceru!

Jednodniowa wycieczka

Punktualnie o 7:30 odebrał mnie z hotelu kierowca minibusa, po czym zrobiliśmy pętlę po mieście, zabierając jeszcze kilku innych turystów. Dojazd na przystań w pobliżu Koty Belud zajął około 1,5 godziny z krótką przerwą na toaletę w połowie drogi. Dalsza podróż łodzią motorową trwała około 60 minut. Warunki na morzu były dobre, więc obyło się bez mdłości.

Po przybyciu na wyspę zabrano nas do Lovely Mantanani Beach Club. Zostawiliśmy tam nasze torby, wypiliśmy po zimnym napoju i wróciliśmy na motorówkę, aby ruszyć na snurkowanie. Oba przystanki były w porządku i mogliśmy zobaczyć wiele kolorowych ryb, ale w Sempornie pod tym względem jest zdecydowanie lepiej.

Około 12:30 podano lunch. Jedzenie było smaczne i porcja obfite, chociaż spodziewałem się bufetu. Po lunchu był czas wolny na plażowanie, pływanie kajakami lub po prostu odpoczynek w cieniu. Skorzystałem z okazji i polatałem dronem, po wcześniejszym zapytaniu przewodnika, czy jest to dozwolone, gdyż w pobliżu zauważyłem mały komisariat policji.

W drogę powrotną ruszyliśmy około 15:00. Na horyzoncie wisiały ciemne chmury i byłem pewien, że złapie nas ulewny deszcz. Na szczęście myliłem się, ale gdy tylko przesiedliśmy się z motorówki do minivana i ruszyliśmy z powrotem do Koty Kinabalu, lunęło i z małymi przerwami padało niemal przez całą drogę. Do hotelu dotarłem około 18:00.

Ogólnie rzecz biorąc, była to dobrze zorganizowana wycieczka, a wyspa jest piękna i bardzo spokojna. Następnym razem zdecyduję się na nocleg! Budzenie się rano w tak odizolowanych miejscach jest zawsze wyjątkowe.

Pakiet wycieczki obejmuje: transport, lunch, wodę i sprzęt do snurkowania.

Powered by GetYourGuide

Sandakan było niegdyś stolicą brytyjskiego Północnego Borneo (obecnie Sabah), zanim przeniesiono ją do Jesselton (obecnie Kota Kinabalu). Odegrał znaczącą rolę w okresie kolonialnym jak i w II wojnie światowej.

Jest znany z tzw. Marszów Śmierci, jednego z najtragiczniejszych wydarzeń II wojny światowej w Azji. Wielu australijskich i brytyjskich jeńców wojennych zostało zmuszonych przez Japończyków do marszu w brutalnych warunkach przez dżunglę, co doprowadziło do śmierci prawie wszystkich z nich.

Sandakan jest punktem wypadowym do kilku atrakcji przyrodniczych. Niedaleko znajduje się Centrum Rehabilitacji Orangutanów, które przyciąga wielu turystów zainteresowanych zobaczeniem tych wyjątkowych zwierząt. Inne godne uwagi miejsca to Rainforest Discovery Centre, Turtle Islands Park i jaskinie Gomantong słynące z jadalnych ptasich gniazd.

Jak dojechać do Sandakan?

Drogą powietrzną

Kilka linii lotniczych obsługuje loty do Sandakan, w tym Malaysia Airlines i AirAsia, z bezpośrednimi lotami z Kota Kinabalu (stolica Sabah) i Kuala Lumpur (stolica Malezji). Najlepszym sposobem na dotarcie z lotniska do centrum miasta jest skorzystanie z popularnej aplikacji mobilnej Grab.

Drogą lądową

Autobusy z Kota Kinabalu do Sandakan jadą przez Kundasang i Sepilok. Podróż trwa około 6-8 godzin.

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Berhala Island
Wyspa Berhala

Kiedy najlepiej przyjechać?

Najlepszy czas na wizytę w Sandakan to pora sucha, która zazwyczaj przypada na okres od marca do października. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia eksplorację lasów deszczowych (szlaki są mniej błotniste) i cieszenie się aktywnością na świeżym powietrzu.

Jak długo zostać na miejscu?

Sam Sandakan można z łatwością zwiedzić w jeden dzień. Jeśli planujesz odwiedzić pobliskie atrakcje przyrodnicze w okolicach Sepilok lub Turtle Islands Park, powinieneś zaplanować 2-3 dni więcej.

Gdzie się zatrzymać?

Spędziłem dwie noce w AeCOTEL i bardzo polecam to miejsce. Pokój był przestronny, bardzo czysty, a łóżko wygodne. Mają też do wynajęcia skutery i pomagją w rezerwacji wycieczki na rzekę Kinabatangan.

Jak się poruszać po mieście?

Jak wszędzie w Malezji, do zamawiania taksówki najlepiej używać aplikacji mobilnej Grab. Dla tych lubiących większą niezależność, dobrym pomysłem jest wypożyczenie skutera. Ja wynająłem go bezpośrednio w moim hotelu: AeCOTEL

Co zwiedzić w Sandakan?

Dom Agnes Keith

Odrestaurowana rezydencja kolonialna o nazwie Newlands przedstawia historię amerykańskiej pisarki Agnes Keith i jej brytyjskiego męża Harry’ego, konserwatora lasów na Północnym Borneo. Podczas II wojny światowej małżeństwo spędziło trzy lata w japońskich obozach dla internowanych, a od 1934 do 1952 mieszkali w Sandakan. Keith uwieczniła ten dom w zabawnej, wciągającej i wielokrotnie nagradzanej książce Land Below the Wind.

Sandakan, Sabah, Borneo, Malaysia
Rezydencja Agnes Keith

Stary cmentarz chiński w Sandakan

Cmentarz Chiński rozciąga się na zboczu wzgórza i robi wrażenie, zwłaszcza jeśli nie widziałeś wcześniej podobnego miejsca. Widać, że nadal jest wykorzystywany, ponieważ niektóre groby są nowe. Polecam spacer licznymi ścieżkami oraz schodkami.

Wyspa Berhala

Wyspa z prawdziwie lokalną i autentyczną wioską. Nie znajdziesz tam żadnych kurortów dla turystów. Wioska nie jest duża, a jej zwiedzanie zajmuje około pół godziny. Niestety poczułem się totalnie przytłoczony ilością śmieci, zwłaszcza plastikowych butelek, które widziałem wszędzie dookoła.

Możesz także wybrać się na pieszą wędrówkę w stronę latarni morskiej, ale szlak nie jest łatwy do znalezienia, więc lepiej zapytać miejscowych o drogę lub wynająć przewodnika.

Aby się tam dostać, popytaj o łódź na przystani za targiem rybnym w Sandakan.

Sandakan, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Berhala
Sandakan, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Berhala
Sandakan, Sabah, Borneo, Malaysia
Wyspa Berhala

Sandakan Central Market

Wszystkie owoce morza, warzywa i owoce są tutaj sprzedawana świeże i w przystępnej cenie. Okolica rynku tętni życiem! Tuż obok jest nabrzeże, centrum handlowe oraz wiele sklepów i restauracji.

Sim Sim Water Village

Urocza i wyjątkowa wioska znana z tradycyjnych domów na palach i malowniczych widoków na nabrzeże. Jest jednym z najstarszych tego typu miejsc w stanie Sabah. W okolicy jest kilka restauracji serwujących pyszne dania lokalnej kuchni. Ja na szybko kupiłem małą przekąskę – ryż z suszoną rybą i sosem sambal za 1 RM!

Sandakan, Sabah, Borneo, Malaysia
Wioska Sim Sim

Wzgórze Trig

Świetne miejsce do podziwiania panoramy na okolice Sandakan. Niestety, podczas mojej wizyty (maj 2024) wieża widokowa była zamknięta i nie udało mi się na nią wejść.

Świątynia Puu Jih Syh

Jedna z najpiękniejszych chińskich świątyń w Sabah. Znajduje się około 4 km na zachód od centrum miasta. Warto zajrzeć na taras, skąd rozpościera się ładny widok.

Kościół św. Michała i Wszystkich Aniołów

Ten kościół anglikański, relikt czasów kolonialnych, jest pierwszym i najstarszym kamiennym kościołem w stanie Sabah, ukończonym w 1925 roku.

Sandakan Memorial Park

To miejsce gdzie dziś jest piękny ogród, kiedyś było japońskim obozem jenieckim i początkiem niesławnych „marszów śmierci” do Ranau, w okresie II wojny światowe. Do lipca 1945 roku spośród 1793 Australijczyków i 641 brytyjskich żołnierzy, którzy byli tu przetrzymywani, pozostało przy życiu tylko sześciu australijskich uciekinierów. Jedynymi pozostałościami są betonowy zbiornik na wodę i kilka zardzewiałych maszyn z brytyjskiej stacji rolniczej, która później została przekształcona w więzienie.

Sprawdź ofertę trekkingów z przewodnikiem szlakiem marszów śmierci.

Astana Height Recreation Park 

Bardzo przyjemna i ciekawa trasa trekkingowa (pętla). Zapierające dech w piersiach widoki ze szczytu na wyspę Berhala i wioskę Sim Sim. Uważaj na schodach, ponieważ mogą być nieco chwiejne.

Sandakan Rainforest Park

Wow, co za miejsce! Szerokie, betonowe ścieżki są często wykorzystywane przez mieszkańców do joggingu lub spacerów. Sugeruję jednak odbić w wąski szlak wiodący przez dżunglę. Była to zaskakująco dzika i dość trudna pętla z wieloma podejściami. Wejście do parku jest darmowe.

Co zobaczyć poza Sandakan?

Sepilok

Miejsce to słynie przede wszystkim z Centrum Rehabilitacji Orangutanów, Centrum Ochrony Niedźwiedzi Malajskich i możliwości trekkingów w Rainforest Discovery Centre. Więcej w osobnym poście TUTAJ.

Sepilok, Sabah, Borneo
Centrum Ochrony Niedźwiedzi Malajskich

Turtle Islands Park

40 kilometrów na północ od Sandakan znajduje się Turtle Islands Park obejmujący trzy małe wyspy: Selingan, Gulisan i Bakungan Kechil. Park ten jest domem dla dwóch różnych rodzajów żółwi: zielonego i szylkretowego. Wychodzą one na brzeg w nocy, aby złożyć jaja. Na każdej z trzech wysp znajdują się wylęgarnie. Nie jest to jednak jedyna atrakcja. Krystalicznie czyste wody oceanu o turkusowym kolorze oraz rafy koralowe tworzą idealne miejsce do nurkowania, snorkelingu i pływania rekreacyjnego.

Podróż łodzią z Sandakan na wyspy zajmuje około 45 minut. Ponieważ jednodniowe wycieczki nie są dozwolone, trzeba zdecydować się na pakiet z noclegiem. Podobnie jak w przypadku innych tego typu atrakcji na Borneo, nie jest to tanie i trzeba przeznaczyć około 1500 RM za osobę za pakiet 2D1N (2 dni, 1 noc).

Jaskinie Gomantong

To śmierdzące i brudne miejsce, ale jeśli nie boisz się karaluchów, to warto odwiedzić tę jaskinię. Być może będziesz mieć szczęście i zobaczysz jak zbiera się jadalne ptasie gniazda. Spójrz też w górę, ponieważ orangutany są regularnie widywane wysoko na drzewach.

Dla większości odwiedzających, wizyta w jaskiniacj Gomantong jest zawarta w pakiecie wycieczki nad rzekę Kinabatangan. W przeciwnym wypadku, aby tu dotrzeć trzeba wypożyczyć samochód.

Powered by GetYourGuide

Tawau położone jest na południowo-wschodnim wybrzeżu Sabah, nad Morzem Celebes i w pobliżu granicy z indonezyjskim regionem Kalimantan.

Obszar ten był pierwotnie zamieszkany przez grupy tubylcze, a później stał się częścią Sułtanatu Sulu. Pod koniec XIX i na początku XX wieku Tawau znalazło się pod kontrolą brytyjską jako część Północnego Borneo. Rozwinęło się jako port handlowy, eksportujący produkty rolne, takie jak guma i tytoń.

Podczas II wojny światowej Tawau zostało zajęte przez siły japońskie. Po wojnie nadal rozwijało się jako kluczowe miasto w Sabah i główny ośrodek rolniczy, znany z plantacji palm, kakao i kauczuku.

Tawau to dobra baza wypadowa do kilku atrakcji przyrodniczych, w tym parku Tawau Hills, znanego z gorących źródeł, wodospadów oraz różnorodnej flory i fauny. Park jest popularnym miejscem do spokojnego relaksu, ale możliwe są też ambitne trekkingi.

Jak dojechać do Tawau?

Drogą powietrzną

Kilka linii lotniczych obsługuje loty na lotnisko Tawau (TAW), w tym Malaysia Airlines i AirAsia, z bezpośrednimi lotami z Kota Kinabalu (stolicy Sabah) i Kuala Lumpur (stolicy Malezji).

Drogą lądową

Autobusy kursują z Kota Kinabalu do Tawau, ale przygotuj się na bardzo długą podróż (najprawdopodobniej ponad 10 godzin).

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Drogą morską

Promy łączą Tawau z Nunukan i Tarakan na indonezyjskim Borneo. Połączenia te są rzadsze, dlatego ważne jest wcześniejsze sprawdzenie rozkładu rejsów.

Kiedy przyjechać?

Najlepszy czas na wizytę w Tawau to pora sucha, która zazwyczaj przypada na okres od marca do października. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia eksplorację lasów deszczowych (szlaki są mniej błotniste) i cieszenie się aktywnością na świeżym powietrzu.

Gdzie się zatrzymać?

Mogę polecić pobyt w Kingston Executive Hotel. Jest dobrze położony, blisko wielu restauracji i sklepów. Pokój był czysty i naprawdę przestronny!

Ile czasu zaplanować?

Tawau nie ma wiele do zaoferowania, ale można z łatwością spędzić cały dzień w Tawau Hills Park. Można tam również zorganizować kilkudniowy trekking.

Co warto zobaczyć w Tawau?

Tawau Hills Park

Trzecie co do wielkości miasto w Sabah nie ma wiele do zaoferowania, a spacer nabrzeżem w Parku Rekreacyjnym Traulsen to najlepsze, co możesz zrobić. Większość turystów przyjeżdża tu, ponieważ Tawau Hills Park to świetna i znacznie tańsza alternatywa dla Danum Valley czy Maliau Basin. Ten rezerwat przyrody o powierzchni 280 kilometrów kwadratowych pokrywa imponujący nizinny las deszczowy.

Park jest idealnym miejscem na trekking oraz obserwację ptaków. W odległości krótkiego spaceru od kasy znajduje się rzeka ze stołami piknikowymi, a nieco dalej malowniczy Table Waterfall. Kąpiel nie jest tu możliwa, ale z platformy widokowej można zrobić kilka ładnych zdjęć.

Szlak do Bombalai Hill (530 m) to krótka, trzydziestominutowa wędrówka przez dżunglę. Ze szczytu widać miasto Tawau, plantacje kakao i palm oraz rozciągające się w oddali Morze Celebes.

Podążaj wyraźnie oznakowanym głównym szlakiem, który może doprowadzić Cię do kilku lokalizacji: Ogródu Botanicznegonajwyższego drzewa tropikalne na świecie,oraz wodospadu Bukit Gelas i gorących źródeł .

Ogród Botaniczny jest domem dla różnorodnych roślin występujących w parku, zwłaszcza paproci, różnych gatunków orchidei i begonii.

Kontynuuj spacer obok Ogrodu Botanicznego i skręć w lewo na skrzyżowaniu szlaków. Ścieżka zaprowadzi Cię do najwyższego drzewa tropikalnego na świecie. Według opisu ma 88 metrów wysokości.

Wróć tą samą drogą i skręć w lewo. Szlak wzdłuż rzeki Sungai Tawau kończy się przy wodospadzie Bukit Gelas, który jest piękny i z pewnością warty wysiłku aby do niego dotrzeć. Dystans od kasy parku do wodospadu wynosi 2,4 km. Po drodze możesz także zauważyć inny szlak, wspinający się stromo w górę, ale nie powinieneś nim iść bez wcześniejszego przygotowania.

Jest to bowiem najtrudniejszy szlak w parku, prowadzący na Mount Magdalena, najwyższy szczyt w Tawau Hills (1280 m). Szlak ma 14 kilometrów i sugeruje się, by na jego zdobycie poświęcić 3 dni. Na 10 kilometrze znajduje się hostel. Przed trekkingiem należy uzyskać pozwolenie oraz zatrudnić przewodnika w biurze Sabah Parks. Podczas tej samej wyprawy można zdobyć Mount Lucia (1240 m n.p.m.) oraz Mount Maria (1020 m n.p.m.)

W drodze powrotnej z wodospadu Bukit Gelas z pewnością zauważysz most na rzece. Jeśli go przekroczysz i pójdziesz dalej tym szlakiem, dojdziesz do gorących źródeł, a w powietrzu poczujesz charakterystyczny zapach siarki.

Koszty

Ogólne wejście do parku kosztuje 20 RM dla turystów zagranicznych i 6 RM dla Malezyjczyków.

Jeśli zdecydujesz się na trekking na Mount Magdalena, Mount Lucia lub Mount Maria, musisz zarezerwować minimum dwa dni oraz zdobyć pozwolenie i zatrudnić przewodnika. Zezwolenie dla turysty międzynarodowego kosztuje 50 RM za jeden szczyt i 150 RM za więcej niż jeden. Malezyjczycy zapłacą odpowiednio 25 RM i 65 RM.

Wynajęcie przewodnika górskiego kosztuje 150 RM za dzień i koszt można podzielić na maksymalnie 3 osoby. Dodatkowo będziesz musiał zapłacić 7 RM za osobę dziennie za ubezpieczenie, no i jeszcze nocleg w hostelu.

Park jest otwarty od 8:00 do 16:00 (poniedziałek – piątek) oraz od 7:30 do 15:30 (sobota – niedziela i święta).

Jak się dostać do parku?

Z centrum Tawau najłatwiej jest skorzystać z aplikacji do zamawiania taksówek – Grab. Najprawdopodobniej kierowcy poproszą o dodatkową płatność gotówką, ponieważ park jest całkiem daleko poza miastem. Warto również zapisać numer telefonu kierowcy, aby przyjechał i odebrał Cię po południu. W przeciwnym razie trzeba będzie spróbować szczęścia w łapaniu autostopa, ponieważ nie ma tu transportu publicznego a strefa znajduję się poza zasięgiem aplikacji Grab.

Powered by GetYourGuide

Rzeka Kinabatangan, położona w Sabah na malezyjskim Borneo, jest drugą co do długości rzeką w Malezji, rozciągającą się na długości około 560 kilometrów od górnego biegu w górach do ujścia do Morza Sulu. Rzeka i otaczające ją równiny zalewowe są domem dla szerokiej gamy dzikich zwierząt, co czyni ją doskonałym miejscem dla miłośników przyrody. Żyją tu m.in. orangutany, słonie karłowate, nosacze sundajskie, krokodyle i różnorodne gatunki ptaków.

Jak dostać się nad rzekę?

Dotarcie do Kinabatangan zazwyczaj wiąże się z podróżą do Sandakan. Stamtąd większość turystów decyduje się dołączyć do zorganizowanej wycieczki obejmującej zakwaterowanie, wyżywienie i aktywności na rzece i w jej pobliżu. Najpopularniejsze są wypady na 3 dni i 2 noce.

Drogą powietrzną

Kilka linii lotniczych obsługuje loty do Sandakan, w tym Malaysia Airlines i AirAsia, z bezpośrednimi lotami z Kota Kinabalu (stolica Sabah) i Kuala Lumpur (stolica Malezji).

Drogą lądową

Istnieją połączenia autobusowe z Kota Kinabalu do Sandakan przejeżdżające przez Kundasang i Sepilok. Podróż trwa około 6-8 godzin.

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Kiedy się tu wybrać?

Najlepszy czas na wizytę w rzece Kinabatangan to pora sucha, która zazwyczaj przypada na okres od marca do października. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystniejsza i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia eksplorację lasów deszczowych (szlaki są mniej błotniste) i cieszenie się aktywnością na świeżym powietrzu. Zwierzęta chętniej przychodzą też nad rzekę, żeby napić się wody. Zwiększa to szansę zobaczenia orangutanów, słoni karłowatych czy nosaczy.

Ile czasu zaplanować?

Większość biur podróży poleca pakiet 3 dni i 2 nocy i również uważam, że jest to optymalna opcja. Krótsze warianty wydają się niewystarczające i ominęłyby Cię niektóre atrakcje, takie jak spacery po dżungli. Z drugiej strony nie czułem też, że chciałbym przedłużyć ten pobyt na kolejną noc.

Wycieczka z Uncle Tan Wildlife Adventures

Istnieje wielu operatorów oferujących podobne pakiety i plany podróży. Różnią się one głównie jakością zakwaterowania i wyżywienia. Wybrałem ofertę Uncle Tan Wildlife Adventures (3 dni 2 noce) i opiszę swoje doświadczenia i wrażenia właśnie z nimi. Nie jest to ośrodek z pięknymi bungalowami i ciepłą wodą, ale właśnie dlatego zdecydowałem się na tę opcję.

Kinabatangan River, Borneo
W drodze do obozu

Ceny

Cena standardowego wyjazdu 3D/2N wynosi 572,40 RM za osobę. Dłuższy pobyt jest możliwy w cenie 172,80 RM od osoby za dodatkową dobę.

Cena za wyjazd 2D/1N wynosi 399,60 RM za osobę.

Dzieciom do 7. roku życia przysługują zniżki:

Cena wyjazdu 3D/2N dla dzieci wynosi 286,20 RM.

Cena wyjazdu 2D/1N dla dzieci wynosi 199,80 RM.

Dzieci do 2. roku życia jadą bezpłatnie.

Powyższe ceny obowiązują na maj 2024 i mogę się zmienić. Polecam sprawdzenie ich bezpośrednio na stronie Uncle Tan Wildlife Adventures.

Kinabatangan River, Borneo
Krokodyl na brzegu rzeki

Transport

Miejsce spotkania znajduje się przy Centrum Rehabilitacji Orangutanów, a w cenę wycieczki wliczony jest transport busem do i z przystani przy rzece Kinabatangan, transport łodzią do i z obozu oraz wszystkie safari rzeczne.

Do Sepilok należy dojechać we własnym zakresie,a także dodatkowo dopłacić w przypadku, gdy po wycieczce nie wracasz do Sepilok, tylko kontuujesz podróż w stronę Semporny.

Zakwaterowanie

W obozie zakwaterowanie zapewniane jest w prostych drewnianych chatach na podwyższeniu, bez ścian. W środu jest cienki materac i moskitiera. Każda chata jest współdzielona przez kilka osób, więc nie oczekuj prywatności.

Kinabatangan River, Borneo
Zakwaterowanie w drewnianych chatach

Jedzenie

Wszystkie posiłki są przygotowywane na miejscu i wliczone w cenę wycieczki. Są serwowane w formie bufetu. Kawa i herbata dostępne są przez cały dzień, a butelkowana woda pitna i napoje gazowane są sprzedawane przez pracowników.

Kąpiel i toaleta

Woda do kąpieli i mycia pompowana jest z rzeki do baniaków. Kąpiel w rzece nie jest możliwa ze względu na obecność krokodyli. W dwóch różnych częściach obozu znajdują się dwie toalety. Papier toaletowy można otrzymać w recepcji. Nie zapomnij go później odnieść, bo inaczej zostanie skradziony przez małpy.

Prąd i zasięg sieci komórkowej

W obozie używa się małego generatora do oświetlenia i ładowania sprzętów od 19:00 do północy. Miałem w smartfonie kartę Digi SIM i sygnał był bardzo słaby w w chatce, w której spałem. Nieco lepszy bliżej brzegu rzeki.

Wycieczka na 3 dni i 2 noce

Dzień pierwszy

W pobliżu Centrum Rehabilitacji Orangutanów spotkałem się z przedstawicielem organizatora wycieczki o godzinie 13:00. Wkrótce przybyło więcej uczestników i zostaliśmy poinformowani o planie na resztę dnia.

Zabrano nas minibusem do molo Bukit Garam nad rzeką Kinabatangan, skąd łodzią kontynuowaliśmy podróż do obozu. Po drodze mogliśmy zauważyć sporo krokodyli. Dotarliśmy na miejsce około 17:00 i zostaliśmy przywitani kawą i herbatą, a następnie przydzielono nam chaty do spania, w których znajdowały się jedynie materace i moskitiery. Proste, ale wystarczające 🙂

Kolację podano w formie bufetu o godzinie 20:00, ale wcześniej poznaliśmy resztę personelu pracującego w obozie. Wyjaśnili nam szczegółowy plan na pozostałą część pobytu.

Tego dnia zaplanowana była jeszcze jedna atrakcja: nocne safari po rzece, które rozpoczęło się około godziny 21:00. Nie widzieliśmy jednak zbyt wiele, głównie ptaki, przede wszystkim sowy.

Noc była naprawdę gorąca i pociłem się nawet leżąc na materacu, w chatce bez ścian!

Dzień drugi

Dzień rozpoczął się o 6:30 rano porannym safari. Kawa i herbata były dostępne w dużej sali. Wsiedliśmy na pokład łodzi i popłynęliśmy tą samą trasą, co poprzedniego wieczoru. Znów nie widzieliśmy zbyt wiele. Głównie małpy.

Następnie wróciliśmy na śniadanie, a chwilę później graliśmy w siatkówkę. Było naprawdę fajnie, chociaż wilgotność była obłędna!

Następnie przyszedł czas na spacer po dżungli. Trwał on naprawdę krótko, ale na szczęście udało nam się zobaczyć jednego orangutana siedzącego wysoko na drzewie. Widzieliśmy również pająka, który idealnie komponował się z kolorem drzewa, na którym siedział. Mistrz kamuflażu!

Kinabatangan River, Borneo
Jedyny orangutan, którego widzieliśmy podczas wycieczki
Kinabatangan River, Borneo
Co za kamuflaż!

Gdy spacer dobiegł końca, wzbiłem się w powietrze dronem i moim oczom ukazał się bardzo smutny widok. Teren wokół rzeki to jedna wielka plantacja palm. To wyjaśniało, dlaczego nie mogliśmy zobaczyć zbyt dużo zwierząt i zawsze płynęliśmy na safari w to samo miejsce. Było to po prostu jedyne stosunkowo zalesione miejsce, które pozostało.

Kinabatangan River, Borneo
Lot dronem nad rzeką Kinabatangan

Po obiedzie mieliśmy kilka godzin czasu wolnego, ale zaproponowano nam także dodatkową atrakcję: wyprawę na ryby (60 RM od osoby). Zdecydowałem się dołączyć, ponieważ nie lubię siedzieć w jednym miejscu i nic nie robić. Do tego nie mam dużego doświadczenia z wędkarstwem, więc chciałem nauczyć się czegoś nowego. Niestety złapał nas deszcz, ale tak to już jest na Borneo. Nigdy nie wiesz, kiedy będziesz przemoczony do suchej nitki🙂

Udało mi się złowić 4-5 małych sumów, jednak moja wędka wielokrotnie zaczepiała się o coś w płytkiej wodzie. Tak czy siak, miło spędziłem te 2 godziny i na pewno kiedyś ponownie wybiorę się na ryby!

Po południu udaliśmy się na trzecie i ostatnie safari na rzece… i ponownie w to samo miejsce. Widzieliśmy głównie różne gatunki małp, a gdy było tuż po zachodzie słońca, na niebie można było dostrzec mnóstwo ogromnych nietoperzy. Imponujący widok!

Kinabatangan River, Borneo
Nosacze sundajskie
Kinabatangan River, Borneo
Nosacze sundajskie

Po kolacji wybraliśmy się na nocny spacer po dżungli i zobaczyliśmy pająki, żaby i różnego rodzaju insekty. Przewodnik bardzo się starał, ale niestety nie udało nam się dostrzec kukangów ani wyraków.

Dzień trzeci

Zjedliśmy śniadanie, a następnie przyszedł czas na spakowanie walizek i powrót łodzią na molo Bukit Garam. Tam rozdzieliliśmy się na dwa busy – jeden jadący z powrotem do Sandakan i drugi jadący do Lahad Datu. Osoby udające się do Lahad Datu, w tym ja, musiały dopłacić za transport (50 RM od osoby).

Wycieczka na 2 dni i 1 noc

Jeśli zdecydujesz się na krótszą wersję wyjazdu, w dniu przybycia do obozu odbędziesz nocne safari rzeczne, a następnego dnia poranne. Po śniadaniu opuścisz obóz około godziny 10:00 i ruszysz z powrotem do Sandakan.

Ogólne wrażenia

Cieszę się, że zdecydowałem się na ten wyjazd i nie mogę powiedzieć złego słowa o jego organizacji, gdyż wszystko przebiegło zgodnie z planem, a obsługa była bardzo miła. Jednak nie powtarzałbym tego.

Powód jest bardzo prosty. Jestem zszokowany poziomem zniszczenia całego obszaru Kinabatangan i jego wylesienia na rzecz plantacji palm. Nie spodziewaj się, że zobaczysz dżunglę pełną zwierząt. Wzdłuż rzeki rośnie wąskie pasmo drzew, a tuż za nim nie ma nic innego jak palmy. Jeszcze kilka lat temu musiało to być cudowne miejsce, teraz pozostało po nim jedynie wspomnienie…

Powered by GetYourGuide

Sepilok, położony w malezyjskim stanie Sabah na wyspie Borneo, słynie przede wszystkim z Centrum Rehabilitacji Orangutanów i szlaków pieszych w Rainforest Discovery Centre.

Jak dojechać do Sepilok?

Dotarcie do Sepilok zazwyczaj wiąże się z podróżą do Sandakanu.

Drogą powietrzną

Kilka linii lotniczych obsługuje loty do Sandakanu, w tym Malaysia Airlines i AirAsia, z bezpośrednimi lotami z Kota Kinabalu (stolica Sabah) i Kuala Lumpur (stolica Malezji). Aby dostać się z lotniska Sandakan do Sepilok, najlepiej jest skorzystać z aplikacji Grab.

Drogą lądową

Połączenia autobusowe z Kota Kinabalu do Sandakan mijają po drodze Kundasang i Sepilok. Podróż trwa około 6-8 godzin. Poproś kierowcę, aby wysadził Cię w Sepilok.

Alternatywnie możesz także wypożyczyć skuter w Sandakan i wybrać się do Sepilok na jednodniową wycieczkę. Ja właśnie tak zrobiłem 🙂

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Platforma spacerowa w Rainforest Discovery Centre

Kiedy najlepiej się wybrać?

Najlepszy czas na wizytę w Sepilok to pora sucha, która zazwyczaj przypada na okres od marca do października. Pogoda w tych miesiącach jest na ogół korzystna i charakteryzuje się mniejszą ilością opadów, co ułatwia eksplorację lasów deszczowych (szlaki są mniej błotniste) i cieszenie się przebywaniem na świeżym powietrzu.

Ile czasu zaplanować?

Wszystko zależy od tego, czy planujesz wędrować szlakiem Kabili w obrębie Rainforest Discovery Centre. Jeśli tak, zajmie Ci to minimum 5-6 godzin, a więc większość dnia. Dlatego też 2 dni wydają się optymalne, aby spokojnie zwiedzić resztę atrakcji.

Jeśli nie planujesz wędrówki szlakiem Kabili, jeden pełny dzień w zupełności wystarczy.

Jak się poruszać?

Trzy główne atrakcje znajdują się bardzo blisko siebie, w odległości krótkiego spaceru: Centrum Ochrony Niedźwiedzia Malajskiego, Sanktuarium Orangutanów i Rainforest Discovery Centre.

Aby dostać się do Sanktuarium Nosaczy Sundajskich (Labuk Bay Proboscis Monkey Sanctuary) będziesz potrzebować taksówki lub wypożyczonego skutera. Zapytaj w miejscu zakwaterowania lub sprawdź w aplikacji mobilnej – Grab.

Co zwiedzić w Sepilok?

Centrum Ochrony Niedźwiedzia Malajskiego

Niedźwiedź malajski lub biruang malajski to najmniejszy gatunek niedźwiedzia na świecie. Swoją nazwę zawdzięcza złotemu pasowi futra otaczającemu jego szyję. Niedźwiedzie te można spotkać na Borneo, we wschodnich Indiach, południowych Chinach, Mjanmie, Laosie i Wietnamie, a także w innych częściach Azji Południowo-Wschodniej. Dzięki dużym pazurom mogą z łatwością wspinać się na wysokie drzewa w poszukiwaniu uli. Dodatkowo kontrolują szkodliwą populację termitów w lesie. Są one niezbędnym składnikiem diety niedźwiedzi.

Niedźwiedzie malajskie są drugim najbardziej zagrożonym gatunkiem niedźwiedzia na świecie i ośrodek w Sepilok dobrze się nimi opiekuje. Przed wypuszczeniem na wolność uczą się żerować, zakładać gniazda, wspinać się i wchodzić w interakcję z innymi. W sklepie z pamiątkami wyświetlany jest film, który informuje o ważnej pracy centrum.

Bilet wstępu kosztuje 50 RMB dla osób niebędących Malezyjczykami i 10 RMB dla dorosłych Malezyjczyków.

Sepilok, Sabah, Borneo
Centrum Ochrony Niedźwiedzia Malajskiego

Centrum Rehabilitacji Orangutanów

Założone w 1964 roku przez Barbarę Harrison, Angielkę, która współpracowała z rządem Sabah. Centrum zostało założone w celu rehabilitacji osieroconych i rannych orangutanów, tak aby mogły w końcu wrócić na wolność.

Początkowo ośrodek skupiał się na ratowaniu młodych orangutanów, które zostały wysiedlone w wyniku wycinki lasów i nielegalnego handlu zwierzętami. Wczesne lata wymagały znacznych wysiłków na rzecz podnoszenia świadomości i edukowania społeczeństwa na temat trudnej sytuacji orangutanów. Na przestrzeni lat proces rehabilitacji w Sepilok ewoluował. Młode orangutany uczą się podstawowych umiejętności przetrwania, w tym wspinania się i żerowania, w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku, zanim zostaną wypuszczone do lasu.

Karmienie na platformach odbywa się o godzinie 10:00 i 15:00 i trwa od 30 do 50 minut. Bilety są ważne przez jeden dzień, więc w ramach tego samego biletu można zobaczyć dwa karmienia. Ja byłem tu rano i miejsce było niezwykle zatłoczone ludźmi, co odebrało większość uroku. cZułem się trochę jak w zoo…

Sepilok, Sabah, Borneo
Centrum Rehabilitacji Orangutanów

Rainforest Discovery Centre

Oprócz ośmiu wież obserwacyjnych połączonych chodnikami, z których można podziwiać korony drzew, w parku jest wiele tras spacerowych o różnej długości. Mapę można pobrać w kasie biletowej. Szanse na dostrzeżenie wyraków, kukang, cywet, palatuchów i innych stworzeń zwiększysz dołączając na nocny spacer z przewodnikiem. Zwierzęta są wtedy bardziej aktywne.

Jeśli chcesz przejść najbardziej wymagający szlak w parku, Kabili Trail będziesz musiał kupić w kasie oddzielne pozwolenie za 35 RMB. Szlak ma 16 km tam i z powrtoem a głównym utrudnieniem jest wilgotność powietrza i wysoka temperatura, dlatego należy zabrać ze sobą dużo wody i ubranie na zmianę. W maju nie zauważyłem żadnych pijawek. Wzdłuż ścieżki znajdują się trzy wiaty, w których można odpocząć. Szlak jest dobrze oznakowany i moim zdaniem przewodnik nie jest potrzebny, ale w razie potrzeby można go wynająć (zapytaj w kasie).

Do Sepilok Laut na końcu szlaku dojdziesz drewnianą promenadą o długości 1 km, która wiedzie przez las namorzynowy. Można tam spędzić noc, ale trzeba zarezerwować pokój z wyprzedzeniem i zabrać ze sobą wystarczającą ilość wody i jedzenia. Alternatywnie istnieje możliwość zorganizowania transportu łodzią do centrum Sandakan, ale również trzeba to ustalić mailowo lub telefonicznie kilka dni wcześniej. W przeciwnym razie, trzeba wrócić tą samą drogą.

Sepilok, Borneo
Wejście na szlak Kabili

Sanktuarium Nosaczy Sundajskich

W połowie lat 90. XX wieku teren o powierzchni 400 akrów miał zostać oczyszczony pod uprawę palmy olejowej, kiedy właściciel dowiedział się, że w lesie namorzynowym żyją nosacze. Wtedy postanowił zachować ten mały obszar lasu w nienaruszonym stanie jako schronienie dla małp.

W zatoce Lubuk niewielkie obszary lasów namorzynowych otoczone są plantacjami palm. Małpy dostają dodatkowe pożywienie, ponieważ same nie mogą zdobyć go w wystarczającej ilości. W jakiś sposób miałem wrażenie, że historia tego miejsca bardzo dobrze pasuje do ogólnej historii Borneo i faktu, że dzikie zwierzęta są wypychane ze swoich naturalnych siedlisk i mogą przetrwać tylko na tych małych, kontrolowanych terenach, z których tworzy się atrakcję turystyczną generującą dodatkowy dochód… Dlatego po wizycie w Sanktuarium Orangutanów i Centrum Ochrony Niedźwiedzia Malajskiego poczułem się wystarczająco przygnębiony by odpuścić wizytę u nosaczy. Chciałem je zobaczyć w naprawdę naturalnym środowisku, a nie na “wystawie”.

To prywatne sanktuarium ma dwie platformy obserwacyjne. Karmienie odbywa się na platformie A o godzinie 9:30 i 14:30 oraz na platformie B o godzinie 11:30 i 16:30.

Powered by GetYourGuide

Brunei Darussalam, położone na zielonym północnym wybrzeżu Borneo, to interesujące państwo, znacznie radziej odwiedzane niż jego sąsiedzi w Azji Południowo-Wschodniej. Ten mały kraj oferuje wyjątkowe połączenie historii oraz dziedzictwa kulturowego z dziewiczym pięknem przyrody. Od majestatu meczetu sułtana Omara Ali Saifuddiena po spokojną atmosferę Kampong Ayer i dziewiczą przyrodę Parku Narodowego Ulu Temburong!

Krótka historia

Obszar obecnie znany jako Bandar Seri Begawan był historycznie centrum władzy imperium Bruneii, które osiągnęło swój szczyt w XV i XVI wieku. Było to ważne centrum handlowe w Azji Południowo-Wschodniej, zajmujące się handlem z Chinami, Półwyspem Malajskim i innymi regionami. Brunei było dobrze znane ze swoich surowców pochodzących z dżungli oraz produktów morskich, takich jak kamfory, przypraw, drewna, żywicy, ptasich gniazd, wosku, miodu, skorup żółwi, a także pereł.

Wczesne osady na tym obszarze były częścią Kampong Ayer, historycznej wioski wodnej położonej nad rzeką Brunei. Obszar ten jest zamieszkany od ponad tysiąca lat.

Panowanie sułtana Bolkiaha (1485 – 1524) znane było jako złoty wiek Brunei. W tym okresie sułtanat obejmował nie tylko całą wyspę Borneo, ale sięgał nawet do Luzon na Filipinach. Jego znaczenie wzrosło jeszcze bardziej, gdy w 1511 roku Malakka wpadła w ręce Portugalczyków.

Bandar Seri Begawan, Brunei
Meczet Omara Ali Saifuddiena w nocy

Pod koniec XIX wieku Brunei stało się brytyjskim protektoratem. W tym okresie stolica, znana wówczas jako miasto Brunei, doświadczyła rozwoju infrastruktury, choć pozostała stosunkowo niewielka i tradycyjna.

Miasto było okupowane przez siły japońskie od 1941 do 1945 roku. W tym czasie znaczna jego część została zniszczona w wyniku bombardowań aliantów.

Po II wojnie światowej miasto Brunei przeszło znaczną przebudowę i modernizację. W 1970 r. oficjalnie zmieniono nazwę na Bandar Seri Begawan na cześć sułtana Omara Ali Saifuddiena III, który abdykował w 1967 r., ale odegrał kluczową rolę w napędzaniu mordernizacji kraju.

Odkrycie ropy naftowej i gazu ziemnego znacząco pobudziło gospodarkę Brunei w połowie XX wieku, prowadząc do szybkiego rozwoju. Miasto zainwestowało w nowoczesną infrastrukturę, w tym drogi oraz obiekty użyteczności publicznej. Pomimo modernizacji Bandar Seri Begawan zachował swoje dziedzictwo kulturowe, szczególnie w okolicy Kampong Ayer, gdzie wciąż można podziwiać tradycyjne domy na palach.

Jak dotrzeć do Bandar Seri Begawan?

Drogą powietrzną

Najszybszym i najwygodniejszym sposobem dotarcia do Brunei jest samolot. Nie trzeba dodawać, że jest to również najdroższa opcja, nawet jeśli wybierzesz krótki lot z Kota Kinabalu.

Drogą lądową

Podróżowanie drogą lądową jest znacznie dłuższe i uciążliwe. Istnieją połączenia autobusowe z Miri lub Limbang w stanie Sarawak i z Kota Kinabalu w w stanie Sabah. Podróż z Kota Kinabalu może trwać nawet 10 godzin i wiąże się z wielokrotnym przekraczeniem granicy, więc przygotuj paszport na mnóstwo nowych pieczątek.

Bandar Seri Begawan, Brunei
One of a few city mosques

Drogą morską

Promy kursują pomiędzy Labuan, malezyjską wyspą, a Muara, głównym portem Brunei. Rejs promem trwa od 1,5 do 2 godzin. Sprawdź wcześniej rozkład, ponieważ połączenia nie są codzienne.

Aby zarezerwować bilet, odwiedź Easybook lub 12Go.Asia

Kiedy najlepiej przyjechać?

Najlepszy czas na wizytę w Brunei to pora sucha, zazwyczaj od stycznia do maja. W tych miesiącach jest zazywczaj mniej wilgotno oraz jest małe prawdopodobieństwo intestywnych opadów co sprawia, że ​​jest to idealny okres na spędzanie czasu świeżym powietrzu. W pozostałych miesiącach można spodziewać się większej wilgotności i większych opadów, ale i tak poruszanie się po kraju nie będzie stanowiło większego problemu.

Brunei Darussalam
Kampong Ayer

Gdzie się zatrzymać?

Zatrzymałem się na 3 noce w prywatnym pokoju jednoosobowym w Co. Living Hostel Bandar. Łazienka była wspólna i czysta, ale niestety tylko jedna na cały hostel. Internet był szybki, a w pokoju znajdowało się małe biurko, dzięki czemu warunki do pracy zdalnej były super. Lokalizacja jest również dobra, w odległości spaceru od nabrzeża i meczetu Omar Ali Saifuddien.

Na ostatnie 2 noce przeprowadziłem się do EZ Lodgings. Były tam 2 wspólne łazienki, a pokój był znacznie większy. Miejsce położone jest blisko centrum handlowego Gadong, a główne atrakcje turystyczne znajdują się w odległości 10 minut jazdy taksówką.

Na portalach Agoda lub Booking.com znajdziesz również inne opcje!

How to get around?

Aby zwiedzić miejsca znajdujące się poza Bandar Seri Begawan, najlepiej wypożyczyć samochód. W moim przypadku była to Toyota Vios od D.Feena w cennie 55 BND / dzień + 100 BND zwrotnej kaucji. Możesz się z nimi skontaktować mailowo: defeenamarketing@gmail.com lub telefonicznie: +673 877 8898 (również na Whatsapp).

Co warto zobaczyć poza Bandar Seri Begawan?

Park Narodowy Ulu Temburong

Założony w 1991 roku park zajmuje powierzchnię około 50.000 hektarów i w jego głąb najlepiej dotrzeć łodzią, co dodaje uroku. Aby się tu dostać trzeba dołączyć do zorganizowanej wycieczki, czego nie lubię robić zbyt często, chyba że nie ma innego wyjścia.

Po sprawdzeniu różnych opcji wybrałem ofertę operatora Freme. Wydaje się, że mają najwięcej pozytywnych komentarzu, a cenowo wygląda to tak samo jak u konkurencji. Niestety nie jest to tani pomysł na spędzenie czasu, gdyż jednodniowa wycieczka kosztuje 155 BND.

Odebrano mnie o 7:45 z Gadong, a następnie zrobiliśmy jeszcze kilka przystanków, aby zabrać więcej turystów. Gdy wszyscy znaleźli się na pokładzie busa, opuściliśmy Bandar Seri Begawan i przekroczyliśmy most Sułtana Haji Omara ‘Ali Saifuddien prowadzący do rejonu Temburong.

Po przybyciu do Freme Rainforest Lodge zostaliśmy poczęstowani napojami i przekąskami, po czym odbyła się krótka pogadanka dotycząca bezpieczeństwa i planu dnia. Zabraliśmy kamizelki ratunkowe i wskoczyliśmy na łódź, która miała przetransportować nas w górę rzeki na początek podejścia do wieży obserwacyjnej (Canopy Tower).

Rejs łodzią był rzeczywiście przyjemny, jednak nie spektakularny. Nie, jeśli odwiedziłeś wcześniej inne parki narodowe w Azji Południowo-Wschodniej, na przykład Taman Negara.

Canopy Walkway różnił się nieco od innych podobnych konstrukcji, które widziałem w Malezji. Ta była wyjątkowo stabilna, bo w całości wykonana z metalu. Trzeba było najpierw wspiąć się po wąskich schodkach, następnie przejść krótkim mostkiem w stronę najwyższego punktu obserwacyjnego i ostatecznie zejść na dół. Miłe doświadczenie, ale ponownie czułem lekki niedosyt.

Brunei, Asia
Park Narodowy Ulu Temburong

Udaliśmy się ponownie na łódkę i zrobiliśmy kolejny przystanek się przy wodospadzie. Rozczarowujące miejsce z małą ilością wody i tak zwanym „rybnym spa”. Kiedy zanurzysz stopy w wodzie, podpłyną małe rybki, gotowe wyskubać z nich martwy naskórek. Zdecydowanie nie dla wrażliwych na łaskotki!

Następnie po krótkiej przejażdzce łodzią zostaliśmy wyrzuceni na brzeg, aby zaliczyć ostatnią atrakcję – tubing. Plecaki i buty pozostały w łodzi, a my spoczyliśmy do dmuchanych gumowych kół i płynęliśmy z nurtem rzeki do Freme Rainforest Lodge. To była najlepsza część tej wycieczki, ale znowu nieco rozczarowująca, ponieważ trawała zaledwie około 15-20 minut.

Niektórzy turyści zdecydowali się na zip-lining, ale dla tych, którzy wcześniej byli na tubingu, nie było to zawarte w pakiecie. Szkoda, bo zdecydowanie był na to czas! Lunch był w porządku, zwykły azjatycki bufet.

Po lunchu bus zabrał nas z powrotem do Bandar Seri Begawan. Dotarliśmy tam około 16:00. Dość wcześnie jak na całodniową wycieczkę! Ogólnie wszystko było dobrze zorganizowane, ale miałem wrażenie, że jest spory potencjał na poprawę lub po prostu cena powinna być niższa. Nie jest to doświadczenie, które chciałbym powtórzyć.

Brunei, Asia
Park Narodowy Ulu Temburong

Park rekreacyjny Bukit Patoi

Najlepsza trasa piesza w okolicy Temburong, pętla o długości około 4 kilometrów. Podejście może być wyzwaniem, zwłaszcza przy dużej wilgotności, co wiąże się z koniecznością zabrania ze sobą dużej ilości wody! Szlak może być śliski, szczególnie po deszczu. Częste panele pokazują odległość pozostałą do szczytu.

Brunei, Asia
Park rekreacyjny Bukit Patoi

Most sułtana Haji Omara Ali Saifuddiena

Ten dwujezdniowy most w Brunei łączy półeksklawę Temburong z lądem, rozciągając się nad Zatoką Brunei. Ma trzydzieści kilometrów i jest najdłuższym mostem w Azji Południowo-Wschodniej.

Budowa mostu rozpoczęła się w 2014 r. i chociaż początkowo planowano jego ukończenie i otwarcie do końca 2019 r., zamiast tego otwarto go w marcu 2020 r.

14 lipca 2020 r., w dniu 74. urodzin sułtana Haji Hassanala Bolkiaha, nazwę mostu zmieniono na most sułtana Haji Omara ‘Ali Saifuddiena, by uhorować jego zmarłego ojca, powszechnie uznawanego za architekta współczesnego Brunei.

Brunei, Asia
Most sułtana Haji Omara Ali Saifuddiena

Plaże Muara i Meragang

Popularne miejsce na wypoczynek wśród lokalnych mieszkańców. Dostępne są stoły piknikowe. Jest tu całkiem ładna plaża, ale podobnie jak w przypadku wielu innych plaż na Borneo, znajduje się na niej dużo drewna wyrzuconego na brzeg i niestety również inne śmieci.

Plaża Meragang znajduje się dalej na zachód. W pobliżu ujścia rzeki Meragang do Morza Południowochińskiego znajduje się parking, na którym stoi kilku sprzedawców ulicznych. Moskity mogą stanowić problem, dlatego przed pójściem na plażę spryskaj się środkiem odstraszającym owady.

Brunei, Asia
Muara Beach

Taman Warisan Tasek Merimbun

Największe jezioro w Brunei, będące domem dla różnorodnych ptaków. Ładne miejsce, ale wydaje się dość zaniedbane. Wzdłuż brzegu biegnie krótki betonowy chodnik.

Brunei, Asia
Taman Warisan Tasek Merimbun

Park Narodowy Jeziora Lalak

Okolica jeziora to idealne miejsce na relaks, obserwację ptaków i spacery po promenadzie. Rano jest cicho, ale po południu można zobaczyć miejscowych rybaków.

Park rekreacyjny Wasai Wong Kadir

Dotarcie do wodospadu zajmuje około 20 minut. Nie jest on imponujący pod względem wielkości, ale basen jest wystarczająco duży, aby popływać. Może być tłoczno w weekendy.

Teraja Longhouse

Długi dom odwiedzają głównie turyście zmierzający do dwóch pobliskich wodospadów: Wasai Teraja i Wasai Belulok. Zapłacisz kilka dolarów za parking i kilka więcej za rozejrzenie się po domu. Można tu obejrzeć wiele historycznych zdjęć i kupić lokalne wyroby rzemieślnicze.

Wodospad Wasai Teraja

Szlak zaczyna się tuż za długim domem i jest przyjemną, krótką wędrówką po dżungli. Zanim dotrzesz do wodospadu, trzeba będzie kilka razy przekroczyć rzekę. Trekking trwa około 45 minut w jedną stronę.

Wodospad Wasai Belulok

Trudna wędrówka i ścieżka czasami jest trudna do znalezienia. Nie polecam iść samemu! Z drugiej strony po dotarciu na miejsce najprawdopodobniej będziesz miał wodospad tylko dla siebie. Trekking trwa około 40 minut w jedną stronę. Uważaj, żeby się nie zgubić!

Pomnik miliardowej baryłki ropy

Pomnik powstał w 1991 roku i upamiętnia miliardową baryłkę ropy wydobytej na polu naftowym w Seria.

Brunei, Asia
Pomnik miliardowej baryłki ropy

Seria Energy Lab

Interaktywna wystawa poświęcona przemysłowi naftowo-gazowemu zarządzana przez Brunei Shell Petroleum. Mają mnóstwo zajęć dla dzieci. Niestety od maja 2024 roku jest ona zamknięta z powodu remontu i nie ma jasnej informacji, kiedy zostanie ponownie otwarta.

Meczet Kampong Pandan

Meczet został otwarty w 1996 roku i może pomieścić do 1100 wiernych.

Brunei, Asia
Meczet Kampong Pandan

Pantai Ku Ceria (plaża KB)

Kolejna przeciętna plaża w Brunei, ale i tak wydaje się lepsza niż wiele innych. Jak się na ma co się lubi…

Powered by GetYourGuide